Na najstarszym widoku Wrocławia zamieszczonym w "Kronice świata" Hartmanna Schedla z 1493 roku uwagę zwracają przede wszystkim wieże kościołów: katedry, kolegiaty Świętego Krzyża, Najświętszej Marii Panny na Piasku, kościoła Dominikanów, Marii Magdaleny oraz św. Elżbiety. Zwykle były obsadzone przez strażników, którzy strzegli bezpieczeństwa miasta, oraz muzyków grających o każdej pełnej godzinie z wież far elżbietańskiej i magdaleńskiej oraz ratuszowej. Dziś można zająć ich miejsce.
Najmłodszą wieżą Wrocławia jest Sky Tower, taras widokowy znajduje się na 49. piętrze. W sprawie urody Sky Tower wrocławianie się podzielili, ale nawet jeśli widok na nasz drapacz chmur nie jest najładniejszy, to widok z tej wieży robi wrażenie.
MIECZYSŁAW MICHALAK
Ta część miasta pod koniec XIX wieku uchodziła za bardzo prestiżową. Ulica Powstańców Śląskich, od 1877 roku Kaiser-Wilhelm-Strasse, w czasach hitlerowskich Strasse der SA, była reprezentacyjną arterią południowego Wrocławia.
Kamienice, które tu budowano, wyglądały jak pałace, z przedogródkami od frontu i ogrodami na zapleczu. Luksusowe mieszkania miały po 200-300 metrów kwadratowych, zajmowali je bogaci kupcy i przemysłowcy, wzięci lekarze, naukowcy i architekci.
Cały ten blichtr bezpowrotnie zginął w ciągu zaledwie kilku tygodni 1945 roku. Natarcie Armii Czerwonej było prowadzone z południa. W rejonie dzisiejszej ulicy Powstańców Śląskich toczyły się bardzo ciężkie walki, front w przededniu kapitulacji przebiegał na wysokości ulicy Lwowskiej, prawie cała zabudowa legła w gruzach.
Rondo Powstańców Śląskich. Źródło: Fotopolska.eu
Po wojnie zgliszcza usunięto, ale zabudowywać ten teren zaczęto dopiero w latach 70. We wschodniej części ulicy, tam gdzie kiedyś stały luksusowe kamienice czynszowe, wzniesiono 11-kondygnacyjne galeriowce. Z góry wyglądają lepiej niż z dołu, o zmroku lepiej niż za dnia.
Blanchard miał wielu naśladowców, jeszcze bardziej śmiałych. Gdy bracia Wright dali ludzkości skrzydła, Ślązacy niemal natychmiast je wypróbowali. W 1908 roku we Wrocławiu założono Towarzystwo Lotnicze z dwoma oddziałami: baloniarstwa i sportów lotniczych. Pierwszym, który przeleciał nad miastem samolotem z napędem silnikowym, był inżynier Hans Grade, jeden z najwybitniejszych pionierów lotnictwa. Wrocławianie obserwowali jego lot 20 listopada 1909 roku w okolicach toru wyścigów konnych na Partynicach. Mimo deszczu i wiatru zebrał się tłum widzów, żeby zobaczyć, jak inżynier Grade samolotem własnej konstrukcji "Grade II" oblatuje w 5 minut i 19 sekund tor gonitw.
Powstało we wsi Klein Gandau (Gądów Mały), na terenie wojskowego placu ćwiczeń. W 1911 roku dzięki wsparciu finansowemu miasta rozpoczęto budowę pasa startowego i pierwszego hangaru. Kupiono także samolot typu Rumpler Taube, nazwany "Breslau I". Lotnisko na Gądowie służyło w czasie I wojny światowej armii niemieckiej, choć nad miastem nie toczyły się żadne walki powietrzne.
Budynek dawnego portu lotniczego na Gądowie. Fot. Mieczysław Michalak
Pod koniec XVIII wieku okazało się, że nie tylko z wież można oglądać dachy Wrocławia. Ślązacy zapisali bardzo ciekawą kartę w historii awiacji i szybko zaczęli się wznosić.
W 1789 roku francuski pionier baloniarstwa Jean-Pierre Blanchard, dwa tygodnie po pokazach przed królem Stanisławem Augustem w Warszawie, zaprezentował swój aerostat we Wrocławiu. 27 maja przeleciał nim pod Trzebnicę. Wzniósł się gdzieś między katedrą a placem Bema i ulicą Sienkiewicza. Relacjonował później, że w czasie trwającego 45 minut lotu ujrzał "w całej krasie Śląsk, rozpościerający się niczym przepyszny ogród pod moimi stopami".
Hala Stulecia. Fot. Mieczysław Michalak
Ważniejsza była produkcja lotnicza, którą podjęły zakłady Linke-Hofmann-Werke, w polskim Wrocławiu przemianowane na Pafawag. Od 1916 roku remontowały samoloty, a potem zaczęły specjalizować się w produkcji ciężkich bombowców, tak zwanych Riesenflugzeuge, czyli "samolotów olbrzymów" - prekursorów bombowców strategicznych. Po wojnie wrocławskie tradycje produkcyjne kontynuowała zapomniana dziś firma Stahlwerk Mark Breslau AG, konstruująca lekkie, sportowe maszyny.
Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta
Po zakończeniu I wojny światowej miasto zastanawiało się, gdzie umieścić cywilne lotnisko. Wahano się między Psim Polem a Gądowem. Wygrał Gądów. Najpierw ruszyły loty czarterowe, a w kwietniu 1925 uruchomiono regularną linię łączącą Wrocław z Gliwicami i Berlinem. Spółka Schlesische Luftverkehrs AG, z udziałem miasta i firmy Junkers, otwierała kolejne połączenia do Gdańska, Hamburga, Essen, Hanoweru, Królewca, a także lokalne, do Jeleniej Góry, z którego korzystali berlińczycy przyjeżdżający na urlop w Karkonosze.
Pierwsza drewniana hala przylotów i odlotów na lotnisku Wrocław-Gądów Mały (Flughafen Klein-Gandau) stanęła w 1926 roku przy dzisiejszej ulicy Lotniczej. Były tam biura, odprawa paszportowa, celna i policja. Dziewięć lat później rozpoczęto budowę nowoczesnego terminalu z hotelem. Projekt autorstwa Ernsta Pietruskiego odpowiadał ambicjom miasta i regionu.
Wrocław zdobył nie tylko silną pozycję w historii niemieckiej awiacji, inwestował miejskie pieniądze w lotniska i samoloty, otwierał nowe linie, ale także korzystał z możliwości, jakie dawał miastu widok z góry. Gdy patrzymy z poziomu ziemi, uwagę przykuwają detale architektoniczne, reklamy, samochody albo ładne dziewczyny. A z góry, jak mówi prof. Rafał Eysymontt, historyk sztuki, widać wyraźnie porządek urbanistyczny; zasady, które kierują rozwojem miasta. Dlatego zdjęcia lotnicze bywają okrutne w swojej szczerości. Na lotniczych fotografiach miasta sprzed 1945 roku widać przewodnią myśl, plan, pomysły na rozwój. Wszystko to, czego często brakowało w mieście powojennym. Trzeba częściej latać.
Nowy spacerownik
Dłuższą opowieść o Wrocławiu widzianym z góry znajdziecie w książce Beaty Maciejewskiej "Spacerownik wrocławski 2. Nowe trasy". Beata proponuje spacerowiczom dziesięć autorskich tras zwiedzania miasta. Na 360 stronach oprócz fascynujących opowieści znajdziecie także fotografie autorstwa Mieczysława Michalaka.
Więcej o książce "Spacerownik wrocławski 2. Nowe trasy"
Sukiennice. Fot. Mieczysław Michalak
Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze