Najtragiczniejsze wypadki w kopalniach po 1989 roku

10 stycznia 1990 roku - O godzinie 2:24, w rejonie skrzyżowania ściany 12 z chodnikiem ścianowym 13 doszło do wybuchu metanu. Za najbardziej prawdopodobną przyczynę zapłonu metanu, uznano iskry, powstałe w skutek pracy kombajnu. Tylko nieliczni górnicy zdążyli użyć pochłaniaczy ucieczkowych. Katastrofa wydarzyła się mimo ustawienia czujników metanometrycznych na krótki czas reakcji. W strefie zagrożenia znalazło się 40 pracowników: 19 zginęło, 20 zostało rannych.

1. Jerzy Bobrowski (lat 42)
2. Antoni Cimała (lat 33)
3. Zenon Filipski (lat 30)
4. Jerzy Gaweł (lat 31)
5. Mieczysław Grabara (lat 41)
6. Zbigniew Gurgacz (lat 26)
7. Adam Janik (lat 26)
8. Krzysztof Loewe (lat 37)
9. Mirosław Michałów (lat 21)
10. Adam Najmark (lat 24)
11. Krzysztof Nowak (lat 22)
12. Aleksander Ozóg (lat 40)
13. Marek Rajewski (lat 21)
14. Tadeusz Ryszka (lat 20)
15. Henryk Sojka (lat 22)
16. Józef Starczyk (lat 49)
17. Leszek Suszyński (lat 31)
18. Jerzy Szatanik (lat 27)
19. Wojciech Świniuch (lat 25)

6 luty 2002 rok, w kopalni "Jas-Mos" w Jastrzębiu-Zdroju w wyniku wypadku zginęło 10 górników. Przyczyną tragedii był wybuch pyłu węglowego podczas robót strzałowych.

Do wybuchu doszło o godzinie 4:35 na poziomie 700 metrów pod powierzchnią. Eksplodował pył węglowy. W strefie wypadku znajdowało się 47 górników prowadzących roboty strzałowe. 37 udało się wyprowadzić na powierzchnię, 2 z nich odniosło rany.

Po wypadku na zlecenie MSWiA został przygotowany raport dokumentujący nadużycia w handlu węglem i sprzętem górniczym. Z ustaleń komisji Wyższego Urzędu Górniczego wynika, że przestrzeganie przepisów oraz elementarnych zasad prowadzenia robót górniczych (m.in. w kwestii prac strzałowych) zapobiegłoby tragedii. Winę za spowodowanie wybuchu ponosi jedna z osób, które zginęły. Dodatkowo stwierdzono brak należytego nadzoru ze strony kierownictwa i dozoru ruchu w kopalni.

1. Andrzej Chwolek (lat 43)
2. Wiesław Głowacki (lat 41)
3. Jacek Gojny (lat 28)
4. Ryszard Honisz (lat 42)
5. Andrzej Jurkiewicz (lat 33)
6. Kazimierz Knieżyk (lat 37)
7. Mirosław Kogut (lat 35)
8. Radosław Lis (lat 35)
9. Stanisław Mazur (lat 40)
10. Bogdan Różański (lat 36)

21 listopada 2006 roku w Kopalni Węgla Kamiennego Halemba w Rudzie Śląskiej doszło do wybuchu metanu, który następnie zainicjował eksplozję pyłu węglowego. W katastrofie zginęło 23 górników (8 pracowników kopalni i 15 pracowników firmy MARD).

Wszystko zaczęło się około godziny 16:30 w pokładzie 506, na głębokości 1030 metrów. Górnicy kopalni oraz pracownicy z zewnętrznej firmy "Mard" pracowali tam od 18 listopada przy ścianie wydobywczej przeznaczonej do likwidacji, mieli zabrać z tego miejsca sprzęt wydobywczy. Demontaż maszyn urabiających i elementów obudowy był prowadzony ze względu na trudne warunki pracy i zagrożenie dla górników. Miejsce wypadku znane było jako zagrożone metanem, co miało związek z poprzednim wypadkiem. W tym przypadku okoliczności wypadku były jednak znacznie poważniejsze.

Akcja ratownicza rozpoczęła się we wtorek, 21 listopada około godziny 19:00 i trwała do późnych godzin nocnych, niestety ze względu na zbyt wysokie stężenie metanu, wysoka temperaturę musiała zostać przerwana. W tym czasie ratownikom udało się wydobyć 6 ciał.

Następnego dnia od rana ratownicy ponownie zeszli na dół. Niestety znowu musieli wycofać się, ponieważ w wyrobisku zatrzymała się cyrkulacja powietrza i pojawiła się woda. Wzrosło również stężenie metanu i temperatura. Ratownicy rozpoczęli wietrzenie wyrobiska i wypompowywanie wody. O godzinie 22:40 podjęto decyzję o wznowieniu akcji ratunkowej, wiedząc że pod ziemią ciągle przebywa 17 osób.

Przed północą 22 listopada trzy zespoły ratunkowe ponownie zeszły w głąb chodnika. Wtedy to znaleziono najpierw trzy ciała, a po kolejnej 1,5 godziny kolejne 12 ciał. Nad ranem ratownicy odnaleźli dwóch pozostałych nieżyjących górników. W sumie, w akcji ratunkowej, brało udział 13 zastępów.

GRZEGORZ CELEJEWSKI

Zgodnie z procedurami powołana została Komisja Wyższego Urzędu Górniczego, w której niezależni (niepowiązani z Halembą) fachowcy analizują wszelkie przyczyny katastrofy. Jak doniosły służby ratownicze ? był to wybuch i zapłon metanu. Górnicy mieli minimalne szanse na przeżycie katastrofy, ponieważ po wybuchu metanu i jego zapłonie nastąpił gwałtowny wzrost temperatury (osiąga ona wtedy wartości ok. 1500 stopni Celsjusza), w reakcji spalania jednocześnie płonący gaz wyczerpał tlen i podniósł temperaturę, co uczyniło atmosferę niezdatną do oddychania. Ratownicy musieli być wyposażeni w aparaty tlenowe jak również ze względu na wysoką temperaturę połączoną z dużą wilgotnością obłożeni byli lodem. Po wybuchu metanu nastąpiła kolejna eksplozja ? wybuchł pył węglowy.

W marcu 2008 za ustawienie przetargu na likwidację ściany wydobywczej w której zginęli górnicy skazana została Ewa K. Poza nią zarzuty postawiono jeszcze 19 osobom, które są oskarżone o niedopełnienie przepisów bezpieczeństwa oraz fałszowanie dokumentów. 14 listopada 2008 r. rozpoczął się proces w sprawie, w którym oskarżonymi są były dyrektor kopalni, Kazimierz D. oraz 17 innych osób: były główny inżynier kopalni, dyspozytorzy, sztygarzy i właściciel firmy pracującej dla kopalni. Wedle aktu oskarżenia do wypadku doszło w wyniku łamania przepisów i fałszowania odczytów z metanomierzy. W procesie przesłuchiwanych jest 356 świadków.

fot. Marta Błażejowska / Agencja Gazeta

1. Teodor Banduch (lat 50)
2. Jan Bilman (lat 45)
3. Ireneusz Brabański (lat 32)
4. Krzysztof Bubała (lat 37)
5. Dariusz Dola (lat 30)
6. Arkadiusz Falkus (lat 29)
7. Krystian Gaszka (lat 41)
8. Janusz Gęsikowski (lat 47)
9. Andrzej Giemza (lat 47)
10. Przemysław Jóźwiak (lat 23)
11. Daniel Kindla (lat 21)
12. Jacek Mierzchała (lat 39)
13. Mariusz Miłkowski (lat 36)
14. Bernard Poloczek (lat 46)
15. Krzysztof Prygiel (lat 51)
16. Tadeusz Rymarzewski (lat 51)
17. Henryk Samisz (lat 52)
18. Wit Siepka (lat 48)
19. Krystian Sitek (lat 47)
20. Edward Sobota (lat 59)
21. Mirosław Toczek (lat 45)
22. Zbigniew Turniak (lat 38)
23. Adrian Wąsowski (lat 23)

4 czerwca 2008 roku w kopalni "Borynia" w Jastrzębiu-Zdroju dochodzi do wybuchu metanu. W jego wyniku zginęło 6 górników, a 18 zostało rannych. Zdaniem kopalni, do wybuchu doszło w środę przed godz. 23.00 ok. 900 metrów pod ziemią. Na zagrozonym obszarze pracowało wtedy 32 górników z trzeciej zmiany. Większość z nich tuż po wybuchu o własnych siłach wycofała się i wyjechała na powierzchnię. Niestety ratownicy schodząc pod ziemią wydobyli 6 ciał.  W akcję ratowania górników zaangażowanych było 17 zastępów ratowniczych.

18 września 2009 w kopalni "Wujek" Ruch Śląsk w Rudzie Śląskiej. Na skutek wybuchu metanu, śmierć poniosło 20 górników (12 osób na miejscu, 8 osób w szpitalach), a około 36 odniosło obrażenia.

Pożar wybuchł około godz. 10:15 w wyrobisku, na głębokości 1050 m. Na powierzchnie udało się uciec 29 górnikom. Kolejnych 9 ewakuowano w ramach akcji ratowniczej. Poszkodowani górnicy trafili do Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich do szpitali w Sosnowcu, Rudzie Śląskiej, Katowicach - Ochojcu, Chorzowie oraz do Wschodniego Centrum Oparzeń w Łęcznej.

Fot. Grzegorz Celejewski / Agencja Gazeta

Na miejsce przyjechał wicepremier Grzegorz Schetyna, natomiast premier Donald Tusk przerwał swój pobyt za granicą i wieczorem przybył na miejsce tragedii. Prezydent Lech Kaczyński ogłosił dwudniową żałobę narodową w dniach 21-22 września. Prezydent Rudy Śląskiej Andrzej Stania ogłosił siedmiodniową żałobę w mieście od dnia katastrofy.

Fot. Bartłomiej Barczyk / Agencja Gazeta

1. Zdzisław Batorski (lat 43)
2. Marek Bojsza (lat 37)
3. Janusz Cebula (lat 45)
4. Roman Cłapka (lat 40)
5. Roman Czarnecki (lat 48)
6. Marek Ćmiel (lat 43)
7. Zbigniew Garbacz (lat 48)
8. Cezary Goszczycki (lat 39)
9. Dariusz Grzegorzek (lat 40)
10. Michał Heince (lat 43)
11. Szymon Korzeniowski (lat 24)
12. Tomasz Kurek (lat 44)
13. Teodor Ledwoń (lat 45)
14. Lucjan Manjura (lat 40)
15. Jacek Nowakowski (lat 36)
16. Anastazy Podlaszewski (lat 38)
17. Sebastian Smyk (lat 30)
18. Adrian Świętek (lat 21)
19. Rafał Wcisło (lat 22)
20. Adam Wiśniowski (lat 38)

To najtragiczniejsza katastrofa w historii górnictwa miedziowego w Polsce. 29 listopada o godz. 21.09 doszło do silnego wstrząsu pod ziemią, to była tzw. górnicza ósemka. Wstrząs był samoistny. Jest on wynikiem energii, która kumuluje się pod ziemią. Dochodzi do niego, gdy człowiek ingeruje w górotwór. To, co zaskoczyło pracowników kopalni to fakt, że poszkodowani znajdowali się ok. 1,5 km od epicentrum. Według danych Śródziemnomorskiego Europejskiego Centrum Sejsmologii (EMSC) miał magnitudę 4,4.

W miejscu katastrofy pracowało 30 górników. Ośmiu z nich nie żyje. - Zrobiliśmy wszystko, co w naszej mocy, by dotrzeć do nich jak najszybciej. Niestety, dziś dzielimy z rodzinami łzy bezradności - powiedział tego dnia wiceprezes ds. produkcji KGHM, Piotr Walczak.

Akcję poszukiwawczą prowadziła m.in. Jednostka Ratownictwa Górniczo-Hutniczego z Sobina. - Każda kopalnia ma też ratowników ochotników. W sytuacji zagrożenia wzywa się wszystkich, którzy są potrzebni - mówiła Jolanta Piatek, rzeczniczka KGHM. Na dole cały czas pracowało 45 ratowników: dziewięć zastępów po pięć osób. Kolejne cztery zastępy były w gotowości, by zastępować zmęczonych kolegów. Akcja trwała do późnego wieczora następnego dnia.

MIECZYSŁAW MICHALAK