Spacer po Nadodrzu trasą rzemieślników i klubokawiarni

- To zupełny przypadek; miałem 21 lat i żadnego pomysłu, co chciałbym w życiu robić. Znajomi pokierowali mnie do Pracowni Artystycznej Ramiarni Domu Książki, która znajdowała się przy ul. Braniborskiej. Trzy lata nauki pozwoliły mi odkryć zamiłowanie do zawodu - opowiada o początkach działalności rzemieślniczej Ludomir Domański, ceniony ramiarz i znany artysta pozłotnik.
W 1978 r., tuż po otrzymaniu dyplomu wraz z kolegą i przyszłą żoną zapoznaną podczas praktyk otworzył pierwszy zakład. Pracownia migrowała: od ul. Mikołaja, przez Ruską, Więzienną (wejście od Nożowniczej), by w 2013 osiąść na Nadodrzu. Jej właściciel bardzo sobie chwali genius locii dzielnicy, czując się częścią większej całości wśród innych artystów, rzemieślników i ludzi z pasją, którzy podobnie jak on ochoczo otwierają tu pracownie.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Zakład przy Chrobrego oferuje usługi ramiarskie w pełnym zakresie: oprawę obrazów, wykonywanie wedle wzorów i renowację zabytkowych ram, renowację złoceń oraz usługi pozłotnicze zaczynając od prac przyziemnych, takich jak nagrobki, a kończąc na podniebnych - wieżach kościołów. Pozłotnik przyznaje, że tak wyspecjalizowanych rękodzielników niewielu było kiedyś i niewielu jest obecnie.
- Znaleźliśmy niszę w sektorze usług oraz sposób na kawałek chleba. Owszem, na przykład dobrego szklarza nietrudno było znaleźć, ale mało kto wykonywał renowacje ram obrazów, a takich na naprawę czekało wiele - niemieckich, z Lwowa, ze wschodu. Temat był i jest trudny, więc i konkurencja niewielka. Mijały lata, stykaliśmy się z przeróżnymi materiałami, napotykaliśmy wiele trudności, ale i nabieraliśmy doświadczenia. I zyskiwaliśmy wiernych klientów.
Do jednego z nich należał pewien kolekcjoner dzieł sztuki, który oprawiał u Domańskiego obrazy, a miał ich sporo. Pan Ludomir ze względów bezpieczeństwa zazwyczaj nie godzi się na zostawianie u niego cennych przedmiotów, ale ów kolekcjoner nie zważał na zwyczaje, zrzucał stos płócien do oprawy i szybko się ulatniał. - Drżałem wtedy, by nic się nie stało; zniszczenie obrazów o takiej wartości wiązałoby się z stratami finansowymi równymi moim kilkuletnim zarobkom - wspomina artysta.
Z cennymi przedmiotami Domański styka się niemal na co dzień. Oprawiał obrazy wiszące w Muzeum Narodowym i Ossolineum, wykonywał prace renowacyjne przy barokowym ołtarzu w Tuchowie, organach w Mieruszowie i Otyniu, czy ambonie w kościele przy ul. Wittiga.
Złocił również karetę dla rzemieślnika spod Poznania oraz firmowy fortepian Bechsteina. - Pojechaliśmy w trójkę do firmy do Niemiec. Misterna praca zajęła nam miesiąc - wspomina pan Ludomir. - Ale bywały dłuższe wyjazdy. Aż pół roku zajęło nam złocenie pałacu prezydenta Alijewa w Baku, kiedy to w z 50 osobami, studentami z Rumunii, Ukrainy, Azerbejdżanu, ozdabialiśmy sale balowe o powierzchni 300 m2.
Skąd zlecenia tego kalibru? Najczęściej z polecenia. Klienci go pamiętają, a do marketingu szeptanego przyczyniają się również studenci pana Ludomira, który od 11 lat wykłada w Wyższej Szkole Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu.
- Przyjeżdżają młodzi ludzie z całej Polski, ale miałem też uczniów i z Wiednia, i z Rosji i z Niemiec - wylicza Domański.
- A to dlatego, że umiejętności związane z rzemiosłem pozłotniczym przydają się min. i rzeźbiarzom, i sztukatorom, i malarzom kościelnym, i kamieniarzom.
Na sukces w zawodzie składa się wiele czynników - zdolności manualne, wiedza w zakresie technik, wyczucie - nieocenione w procesie doboru ramy do obrazu oraz znajomość historii sztuki.
Nie zawsze jednak podejmuje się zlecenia. Jeśli życzenie klienta zakłada zniszczenie oryginalnej formy zabytku i kłóci się z zasadami estetyczno-etycznymi pracowni, Domański odmawia. - Uczciwie informuję też, jeśli wartość renowacji przekracza cenę przedmiotu, bo i tak się zdarza. Mimo to ludzie decydują się na usługę ze względów sentymentalnych, nawet jeśli pod względem artystycznym zabytki przedstawiają niewielką wartość.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

To, że klientów nie brakuje nie budzi wątpliwości. W zakładzie praca wre, a państwu Domańskim wciąż nie starcza czasu na wypoczynek. - Byliśmy na wakacjach, owszem, ale dawno temu - uśmiecha się pan Ludomir. - Ciężko jednak wyjechać nie tylko ze względu na pracownie, ale i na podopiecznych - dwa psy i kota.
Oraz ogrom dodatkowej pracy, ponieważ poza zakładem i wykładami w WSRA pan Domański współpracuje przy tworzeniu internetowego wielojęzycznego słownika konserwacji. Jego, jak twierdzi, skromny udział wzbogacił inicjatywę o tysiąc haseł dotyczących pozłotnictwa.

- Nie zgadnie pani - mówi Lidia Ciuchuta, gdy pytam od kiedy istnieje pracownia ramiarska przy ul. Wincentego 31.
- Od 1956 r. Wtedy ulica nazywała się jeszcze ?Obrońców Pokoju". Interes jest, jak to się mówi, ''rodzinny": teść Ludwik był szklarzem z papierami mistrzowskimi, a ojciec teścia kim? Oczywiście szklarzem. W 1956 władza popuściła nieco i można było założyć prywatną inicjatywę. Teść otworzył zakład, popracował jeszcze 10 lat i zmarł. Na prawach wdowich miejsce przejęła teściowa. Po dwóch latach mąż uregulował wojskowe sprawy, przyszedł pomóc matce i już został. I co? Poradziło sobie chłopisko.
W 1983 roku Lidia wyszła za mąż za Jana i również stanęła za stołem. Z zawodu jest obuwnikiem, ale sztuka zawsze ją pociągała. Jak twierdzi, na początku najbardziej podobał jej się kicz. Przez 5 lat przyglądała się, zadawała miliony pytań mężowi, a on się złościł. - Pewnego dnia kobieta przyniosła obraz z kwiatami. Dobrałam jej ramę, a ona była zachwycona. Nabrałam wiatru w żagle - wspomina Lidia. - A z mężem wciąż się wykłócamy na tematy ramiarskie. Klienci słuchają i mają ubaw.
Czasami wywiązują się dyskusje z samymi klientami. Bywa, że ktoś ma określoną wizję, a doświadczony ramiarz musi ją zanegować widząc, że wybrana przez klienta rama pasuje do obrazu jak kwiatek do kożucha.
- Przyszedł kiedyś pewien pan i zażądał oprawienia Gersona w białą ramę - bo ma białe meble i będzie mu kolorystycznie się zgrywać z pokojem. Nijak tego nie widziałam, ale uparł się - opowiada Cichuta. - I co? Po 10 latach wymienił meble i znowu z tym Gersonem przyjechał. ?Miała pani rację? - mówi - ''Ta biała rama nie pasowała". Do dziś też trzymam sms-a od klientki, którego czytam, gdy mi smutno. Napisała: ?Uważam, że wyszło genialnie. Jak zwykle mieli Państwo rację".
Najczęściej jednak klienci ufają pracowni i dają wolną rękę mówiąc ''proszę zrobić tak, żeby było dobrze". I potem chwalą dobre oko rzemieślników. Renoma zakładu sprowadza do nich klientów spoza Wrocławia i spoza kraju. - Ostatnio pan z Suwałk zostawił dwa dzieła mówiąc, że jedzie w trasę i będzie za dwa dni. I ja na niego czekam o 2 w nocy, on zjeżdża z trasy i odbiera. Albo klient ze Stanów Zjednoczonych - przyleciał, przy okazji oprawił obraz i wrócił do siebie. Ludzie czują u nas bluesa, którego w Ikei brak.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Stali klienci mają swoje przydomki jak na przykład Nutka, która przynosi plakaty muzyczne do oprawy; jest też pani oprawiająca tylko akwaforty z jamnikami; był też śp. profesor krakowskiego ASP, ''ciężki kolorysta", jak to określa pani Cichutowa, który stale zachodził do pracowni. Ludzie przychodzą z różnymi pomysłami: a to oprawić podwiązkę z wesela, a to zabytkowy skalpel dla chirurga, a to koszulkę piłkarską czy fartuszek góralski po babci. A duet ramiarski wybiera odpowiednią wzór - a wybierać jest w czym.
- Ja nie lubię, gdy ramy się powtarzają. Mam około 700 wzorów, więc jestem spokojna. Wydaje się, że tu nieład, ale szef wie, gdzie co leży. A wyrzuć czy przestaw mu ramkę, to dopiero jest afera.
Praca też jest różnorodna: można ramę ciąć w 10 minut, można w 3 godziny. Jan dodatkowo kładzie politurę nadającą ramom aksamitny połysk, którego brak w fabrycznych wyrobach sieciówek.
Jego żona wzdycha, że przez te ramy nabawiła się skrzywienia zawodowego.
- Oglądam film i od razu patrzę na wnętrza: jak urządzone, jakie ramy przy obrazach. Podobnie, gdy wchodzę do czyjegoś mieszkania. A gdy weszłam do pałacu łazienkowskiego i zobaczyłam Baciarellego w ''termoplastach'' to mnie głowa rozbolała - narzeka.
Idea rodzinnego interesu ma szansę przetrwać, ponieważ syn Cichutów również wykazuje zainteresowanie ramiarstwem. Przygląda się ojcu, próbuje ciąć ramy. Ale kwestia przejęcia zakładu jeszcze jest odległa. - Mąż już zmęczony co prawda pracą, ale przecież nie usiedziałby bez swoich ram - dodaje Lidia. - Zresztą jak Jasiu zrobi ramę, to we Wrocławiu nie zrobi tak nikt. Pięknie ubiera obrazy, tylko on sam coś ubrać się dobrze nie umie. Taki już jest.

Kiedy Dorota Iskrzak i Andrzej Matras czekali na pośredniczkę nieruchomości, która miała im sprzedać mieszkanie na Nadodrzu ich wzrok przyciągnęła zaniedbana witryna z napisem ''Kwiaty". Pomyśleli, że to miejsce idealne na galerię sztuki. Dwa lata później kończyli gruntowny remont lokalu przy ul. Chrobrego, który podczas powodzi zalany niemal do połowy.

MATERIAŁY GALERII DIA

Oboje kończyli wrocławską ASP, a doświadczenie w dziedzinie snycerstwa, sztukatorstwa, rzeźby i malarstwa pozwoliło stworzyć miejsce Galerię Dia, która ''nie jest jedynie sklepem ze sztukateriami i ornamentami, ale takim wnętrzem, w którym rzemiosło współistnieje ze sztuką". W pracy unikają powielania schematów - chcą tworzyć oryginalne, niepowtarzalne projekty.
- Zainteresował nas beton, który bardzo dobrze sprawdza się w loftach. Tworzymy z niego zlewy, schody, blaty kuchenne, wanny. Używamy też tadelaktu - wodoodpornego, miłego w dotyku tynku marokańskiego, w którym można rzeźbić dowolne formy - czy to prysznic czy umywalki - opowiada Andrzej.

MATERIAŁY GALERII DIA

- Pewnego dnia wrócił z więzienia jeden z lokatorów i trochę obawialiśmy się jego reakcji na nasze działania. Niepotrzebnie - był zachwycony i powiedział, że połamie ręce każdemu, kto ośmieli się zniszczyć naszą pracę. Wykonaliśmy również konserwację drzwi kamienicy przy ul. Chrobrego 18, gdzie pod warstwą farby ukryte były symbole masońskie z inicjałami CK. Wielu ludzi zagadywało, przystawało by porozmawiać. Bardzo różnie mówi się o mieszkańcach Nadodrza, ale jedno jest pewne - ci ludzie naprawdę chcą, by ich dzielnica piękniała.

Podobnie, jak w wypadku Domańskiego, o wyborze ścieżki zawodowej Anatola Korolczuka zadecydował przypadek. - Z zawodu jestem kelnerem, skąd więc meble? Miałem dość ''barowej'' atmosfery i pracy w kłębach papierosowego dymu, a akurat nastał też kryzysowy czas w kelnerstwie. Widząc moje niespełnienie kolega zapytał: A może chcesz być tapicerem? A ja na to: A kto to taki?
Dziś Korolczuk bardzo dobrze potrafi odpowiedzieć na zadane przez siebie w 1985 roku pytanie. Przez 3 lata poznawał pod okiem kolegi tajniki zawodu, szybko mu się spodobało, a długie godziny spędzone nad meblami zrobiły z niego wykwalifikowanego specjalistę. Najpierw pracował u klientów, w 1995 r. otworzył zakład przy ul. Kopernika - w piwnicach Instytutu Matematycznego, następnie przeniósł się do garażu na Zakrzowie, potem na ul. Międzyleską, by w końcu znaleźć pracownię z ''prawdziwego zdarzenia'' przy ul. Jagiellończyka 7. - Bardzo dobre miejsce. Klienci z ulicy zajrzą, jest miejsce do parkowania, stosowny szyld, a i w nocy mogę pracować, bo mam wyciszone ściany i nikomu nie przeszkadzam. Wcześniej klienci szukali mnie na peryferiach, wychodziłem przed zakład na drogę, by pokierować ludzi do siebie - wspomina.
Były czasy chudsze, zleceń było niewiele, kryzys ekonomiczny trwał, a ZUS trzeba było opłacić. Ale zakład przetrwał i ma się dobrze.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

- Nie mogę się odrobić, zazwyczaj w pracy jestem o 9, a jak wrócę do domu o 20 to jest święto - narzeka. - A klientów nie brakuje. Pracuję dla Włochów, Holendrów, współpracuję z architektem z Grenoble, a i niedawno robiłem tapicerkę w limuzynie z Norymbergii. Mam stałych klientów, którzy wracają, ale z kolejnymi meblami, bo te, które im zrobiłem trzymają się długie lata. Ostatnio przyjechał do mnie człowiek z wersalką, nad którą pracowałem 18 lat temu. Tylko pianka była do wymiany.
Dzieło, z którego Anatol jest szczególnie dumny to pozłacany fotel z początków XIX wieku, który trafił do niego w opłakanym stanie. Starsza pani, która odbierała odnowiony mebel była zachwycona. Jej marzeniem było usiąść na nim przed śmiercią.
Jak twierdzi Korolczuk konkurencja nie jest wielka. - Niewielu tapicerów potrafi odnowić mebel w starym, tradycyjnym stylu - można ich policzyć na palcach, brak też uczniów. Tapicerzy, którzy przychodzą z fabryki o wielu rzeczach nie mają pojęcia - bardziej skomplikowane prace ich przerastają. A ja i szyję na maszynie, i znam się na stolarce i jak trzeba zespawać - to zespawam. Każdą nietypową robotę przyjmę - podsumowuje. - Dobry tapicer to artysta, krawiec, plastyk, stolarz, spawacz i matematyk w jednym. Taki chirurg od mebli.

Róża Matyja, właścicielka Róży Rozpruwacz, otworzyła kawiarnię krawiecką, w której organizuje kurs z szycia na maszynie.
Szycie to jej hobby, ale kiedyś pracowała w kawiarni jako baristka. Pomysł na takie miejsce podpatrzyła na blogu dziewczyny mieszkającej w Paryżu, która w swojej kawiarni organizowała kursy z szycia.
- Chciałam, aby to było coś nowego, niestandardowego. Skoro w jednym miejscu mogłam połączyć dwie moje pasje, szycie i parzenie kawy, to uznałam, że to świetna okazja - mówi Róża Matyja.
Róża Rozpruwacz to niewielki lokal mieszczący się przy ul. Jagiellończyka 2. Chociaż położenie nie jest najlepsze, właścicielka nie narzeka na brak klientów. W jednym kursie mogą uczestniczyć maksymalnie cztery osoby.
- Każdy może wtedy bez problemu poprosić mnie o radę czy jakieś wskazówki dotyczące kroju - tłumaczy.
Właścicielka chciałaby też prowadzić warsztaty z wykładami z teorii szycia, ale brakuje jej czasu. - Może zatrudnię kogoś do pomocy i wtedy będę prowadzić warsztaty - mówi.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

W Noc Nadodrza u Róży Rozpruwacz chętni wezmą udział w bezpłatnych zajęciach krawieckich. Ze skrawków materiału uszyją poszewki i workoplecak.

Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin obchody Nocy Nadodrza zacznie już o godz. 10. Tego dnia instytucja będzie także świętować swoje urodziny, na które przygotowuje dużo atrakcji. Od rana uczestnicy warsztatów kreatywnych będą się głowić nad koncepcją nowego muralu. Gdy już wspólnie wpadną na pomysł, przeniosą go na ścianę w pracowni komputerowej.

Ale Krzywy Komin zaprasza nie tylko osoby lubiące malować. Na urodzinowych zajęciach będą się dobrze bawić także fani social media i kuchni molekularnej. Rodzinom spodobają się natomiast gry podwórkowe i pokaz filmu. Wszystkie atrakcje będą bezpłatne. Jednak obowiązują zapisy na warsztaty poprzez formularze na: krzywykomin.pl

Lokal przy ulicy Pomorskiej 19 budzi zainteresowanie już z zewnątrz. Przez witryny widać szklane serca, motyle, kolorowe poduszki i figurki o różnych kształtach. Przekraczając próg można zobaczyć jeszcze więcej - filcowe kolczyki, pocztówki z fotografiami Paryża i obrazy.

Sztuka, kolczyki i nietoperze

Reżyserka teatralna Julia Wernio i jej córka, absolwentka wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych, Magdalena Czerniawska są na Nadodrzu od półtora roku. - Wybrałyśmy to miejsce, żeby móc uczestniczyć w procesie rewitalizacji. Poza tym mimo, że jest tutaj dużo lokali, nie czuje się konkurencji. Jest tylko współpraca - tłumaczy Magdalena.

Miejsce, które teraz zajmuje Macondo miało już różne funkcje. Przed galerią mieścił się tu monopolowy, a wcześniej pierogarnia, sklep elektryczny i zakład szklarski. Teraz lokal tętni życiem nie tylko dzięki ludziom, którzy przychodzą kupić rękodzieło, ale także ze względu na różnorodne wydarzenia. Dwa razy miesiącu w galerii mają swoje wernisaże malarze i graficy. Właścicielki pokazują nie tylko wrocławskie prace. Pod koniec maja odbędzie się otwarcie wystawy letterpressu, czyli druku wypukłego, którą Magdalena Czerniawska sprowadza ze Stanów Zjednoczonych.

Regularnie Macondo odwiedzają też podróżnicy i... maniacy, czy ludzie o różnych pasjach. W grudniu o nietoperzach opowiadał nauczyciel biologii Łukasz Iwaniuk, a w lutym kulisy latania paralotniami i samolotami ultralekkimi przedstawiała pochodząca z Krapkowic Renata Sus.

FB Macondo

Kolorowe miasteczko

Lokal zawdzięcza swoją nazwę powieści ?Sto lat samotności? Gabriela Garcii Márqueza, której Magdalena i Julia są fankami. Na wzór opisanego tam miasteczka - Macondo - urządzają swoje wnętrze. Dlatego zawsze jest w nim dużo kolorów i kwiatów. Nawiązaniem do książki są też złote rybki - bohater powieści kupił je w jednym z fragmentów, a odwiedzający mogą je nabyć w galerii.

Magdalena podkreśla jednak, że z dziełem Márqueza ją i jej mamę łączy przede wszystkim sposób myślenia o świecie. Wierzą w opisywany tam realizm magiczny i stan ducha. Świadczy o tym ich otwartość na niezwykłość i dziwność.

Muzyka na podwórku

Podczas Nocy Nadodrza po raz pierwszy w tym sezonie będzie można usiąść w kawiarnianym ogródku. Stoliki rozstawione zostaną w przestrzeni między kamienicami. Zabrzmi także muzyka. Goście posłuchają utworów klasycznych w wykonaniu pianistki Izabeli Dulińskiej-Bolsewicz i skrzypków Wojciecha i Tomasza Bolsewiczów. Dochód ze sprzedaży biletów (każdy płaci, ile uważa za stosowne) zostanie przekazany Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci.

W lokalu przy ulicy Probusa 5 drzwi są ciągle otwarte. Do niedawna trwał tam remont i szyby były zakryte papierem. Ale trzeba było go zdjąć, bo ludzie przychodzili i dopytywali, co tam będzie. Teraz mogą wejść do środka i pooglądać meble, którym farby i wzory dały drugie życie, a także anioły spoglądające na odwiedzających ze ścian i wieszaków.

FOT . WOJCIECH NEKANDA TREPKA

Nadodrze z wyboru

W Dobrym Miejscu od kilku tygodni tworzą Anna Gogół i Dorota Czerek. Poznały się dużo wcześniej, już 20 lat temu. Pierwsza z nich miała firmę sprzedającą dekoracje ścienne, a druga je robiła. Dorota zajmowała się wtedy też ceramiką. Kiedyś, spacerując po plaży, znalazła kawałki drewna i postanowiła zrobić z nich anioła. Potem po drewniane elementy chodziła do tartaków, bo tworzenie skrzydlatych postaci stało się jej regularnym zajęciem.

Anna od dawna odnawiała hobbystycznie meble. Odkryła, że farby, werniksy i bejce, których używa do ścian, doskonale nadają się także do drewna. Stoły, szafki czy krzesła malowała zwykle w piwnicy lub kuchni, a gotowe przedmioty dawała znajomym. Aż do zeszłego roku, kiedy do pokazywania swoich wytworów zaczął namawiać ją syn.

- Po kilku miesiącach coś się ruszyło. Ludzie zaczęli prosić mnie o rady. A ja coraz częściej myślałam o własnym miejscu - wspomina artystka. Nadodrze wybrała, bo tutaj spędziła całe dzieciństwo, a już w dorosłym życiu obserwowała, jak się zmienia i jak powstają kolejne galerie sztuki. - Razem z innymi pracowniami czujemy się tu jak wielka rodzina. Choć robimy odmienne rzeczy, mamy podobne spojrzenie na świat - mówi.

Warsztaty i nocny spacer

Mimo że do Dobrego Miejsca można wejść od kilku tygodni, oficjalnie otworzy się podczas Nocy Nadodrza. Od godz. 14 będzie można przyjść tam na bezpłatne warsztaty z decoupage'u, używania farb kredowych lub naukę dziewiarstwa. W galerii pojawi się także fotograf Maciej Bury, który zabierze chętnych na fotograficzny spacer po artystycznym osiedlu.

Podczas sobotnich wędrówek po Nadodrzu nie można zapomnieć o PANATO. Spółdzielnia Artystyczna planuje różne pokazy. Przez 2 godziny - od 18 do 20 - będzie można śledzić powstawanie druków w technice 3D lub sitodruku. Przy wykorzystaniu tej ostatniej chętni nadrukują wzory na koszulkach i torbach. Po skończeniu pracy zobaczą pokaz letniej kolekcji ubrań od PANATO Szycie.

MIECZYSŁAW MICHALAK AGENCJA GAZETA

Krzysztof Krajewski miał 31 lat, kiedy przejął po ojcu piekarnię na ul. Pobożnego 20. Ze spadkiem i kilkusettysięcznym długiem, bo ojciec, prowadzący interes od 1979 roku, nie poradził sobie w nowej rzeczywistości. Teraz Krzysztof eksperymentuje z różnymi rodzajami pieczywa i powoli wyprowadza piekarnię na prostą.

Krzysztof był jego wspólnikiem, ale w zasadzie na pieczeniu chleba się nie znał. Tato nie wprowadził go w arkana swojej sztuki. Syn zajmował się rozwożeniem pieczywa. Pomagała mu siostra. - Myślałem, że jako młody, zaangażowany człowiek pociągnę piekarnię do przodu i spłacę długi, ale rzeczywistość była brutalna. Były dni, gdy ekspedientki nie miały kogo obsługiwać - wspomina. W 2008 roku nie wytrzymał. Powiedział swoim odbiorcom, że następnego dnia chleba nie będzie. Chciał zamknąć interes i uciec do Anglii. Żona wybiła mu to z głowy i jeszcze tego samego dnia odwiedziła wszystkich kontrahentów, zapowiadając, żeby jednak przyjechali po pieczywo.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Przełomowy chleb żytni

I wtedy zaczęli eksperymentować. Przepisów na wypieki szukali w książkach i internecie. Pomogła im kiełkująca wówczas koniunktura na tradycyjną i zdrową żywność.

Przełomowa okazała się receptura na chleb żytni "Szefa", którą dwa lata temu wymyślił Krzysztof. Wypieczony według niej bochenek nie psuje się, nie schnie i zachowuje świeżość i smak przez kilka dni.

Chleb zwabił pracowników Infopunktu Nadodrze, ośrodka wsparcia działań na terenie Nadodrza. Reklamowali piekarnię, wysyłali ją na jarmarki i imprezy. Nie tylko klienci do niej wrócili, ale też pojawili się nowi - niektórzy przyjeżdżają nawet spoza Wrocławia.

- Jeszcze nie wyszliśmy na prostą, ale według mnie w ciągu czterech lat będziemy na czysto - cieszy się pan Krzysztof, mimo że nigdy nie chciał zostać piekarzem. Dopiero od niedawna czuje satysfakcję. Nic dziwnego, bo większość wypieków bazuje na jego eksperymentach przeprowadzanych po godzinach. Ale furorę robi też chleb z gotowanymi ziemniakami, wypatrzony przez Krajewskich w książce.

Przysmak z tradycjami

W sobotę w piekarni Krajewskich od godz. 12 do 14 będzie można dostać pączki robione według przedwojennej receptury. Lokal przy ul. Pobożnego jako jedyny ma status ?Złota Nadodrza? i robi wrocławsko-lwowskie pączki z powidłami śliwkowymi i cynamonem.