Odrą Śródmiejską pływa się dzisiaj tylko rekreacyjnie, ale kiedyś jej znaczenie było o wiele większe - stanowiła ośrodek przemysłowy miasta i główny szlak żeglugowy Wrocławia. Na rzece powstały porty, śluzy i młyny, a nabrzeża przebudowywano.
Żeby przyjrzeć się tym zabytkom bliżej, przepłyniemy 6 km trasą biegnącą między sześcioma wyspami i pod 12 mostami.
Za pomoc przy realizacji wideo dziękujemy Annie Barańskiej ze statku "Zielona Tara".
Adam Kempka
Zwiedzanie zaczniemy jednak od Zatoki Gondoli, miejsca, w którym 10 lat zaczęto przywracać życie na Odrze po okresie niechęci do rzeki. Zatoka była przez wiele lat opuszczona i zaniedbana, aż wreszcie w 2005 roku miasto oczyściło akwen i rozpisało przetarg na jego zagospodarowanie. Zadania podjął się Wojciech Nowak ze stowarzyszenia 'Drzwi do Europy' i wkrótce powstała tu niezwykle urokliwa, otoczona zielenią przystań, z jedyną wówczas wypożyczalnią kajaków i łódek we Wrocławiu.
Na barce w zatoce działa też kawiarnia, cumuje tutaj wodny tramwaj oraz niewielkie gondolki z silnikiem, którymi łatwo dotrzeć w różne zakątki na śródmiejskiej Odrze.
Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta
Pierwszą część spaceru najlepiej pokonać kajakiem. Trzeba będzie włożyć trochę siły w wiosłowanie, bo płynie się pod prąd. Jednak warto, bo u celu jest Oława, ulubiona rzeka wielu wrocławskich kajakarzy. Dlaczego? Bo szybko można się na niej poczuć, jakby się było już za miastem, w kompletnej dziczy, choć to tylko kilka kilometrów od centrum Wrocławia.
Fot. Sławomir Pawłowski
Zanim tam dotrzecie, będzie co oglądać. Wypływając z zatoki i kierując się w górę rzeki po prawej stronie można podziwiać budynek Muzeum Narodowego. Potem spójrzcie w górę, by podejrzeć konstrukcję mostu Pokoju. W czasie wojny prócz dwóch skrajnych przęseł przeprawa była całkiem zniszczona, a pozostałości mostu wyłowiono z wody dopiero w 2014 roku, podczas modernizacji Odry.
Fot. Tomasz Szambelan / Agencja Gazeta
Wiosłując dalej wzdłuż Bulwaru Kaczyńskich, po prawej stronie zobaczycie budynek Urzędu Wojewódzkiego, a dalej znaną konstrukcję mostu Grunwaldzkiego.
MICHAŁ GROCHOLSKI
Przed nim, już u ujścia Oławy, nie sposób nie zauważyć przycumowanego przy Wybrzeżu Słowackiego Domu na Wodzie - pierwszego w Polsce i jak na razie jedynego we Wrocławiu.
Fot. Joanna Dzikowska
To budynek mieszkalny, który jest świetnym przykładem na pomysłowe korzystanie z potencjału rzeki. To nie przypadek, bo Kamil Zaremba, właściciel i mieszkaniec domu, to również zapalony wodniak i twórca fundacji OnWater, promującej życie na Odrze.
Fot. Joanna Dzikowska
Po wpłynięciu na rzekę Oławę koniecznie trzeba się przyjrzeć mostowi Oławskiemu . Ma trzy przęsła i jest jedynym zachowanym kamiennym mostem we Wrocławiu.
Został wybudowany pod koniec 1883 roku, choć przeprawa istniała w tym miejscu od średniowiecza. Pędzono nią wtedy bydło na pastwisko na prawym brzegu, gdzie gleba była żyźniejsza, a potem położono na nim tory, po których tramwaje dowoziły tu mieszkańców z Rynku i Grabiszynka. Było po co, bo mieszkańcy Breslau uwielbiali spotykać się nad Oławą na tańce i wycieczki statkami.
Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta
Do dzisiaj ozdobą mostu są - odtworzone podczas remontu 25 lat temu - elementy z piaskowca, kute latarnie i przyłącza rzeźbione w motywy wodne. Dominują w nich postacie mitologiczne, roślinność i zwierzęta.
Fot. Mieczysław Michalak/ AG
Za mostem można zatrzymać się na odpoczynek - na pomostach przy osiedlu Angel Wings. Można tu przycumować i wyjść na brzeg.
Jeśli siły pozwalają, to warto powiosłować jeszcze kilkaset metrów, gdzie z wąskiego koryta rzeki wpływa się w niewielką zatokę na Niskich Łąkach. Było tu kiedyś kąpielisko i w planach jest nawet jego przywrócenie.
Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta
Droga powrotna na Odrę jest już prostsza, bo płynie się z nurtem. Wracając do Zatoki Gondoli warto tym razem podziwiać z wody panoramę Ostrowa Tumskiego.
MICHAŁ GROCHOLSKI
Można podpłynąć do murów oporowych i przyjrzeć się bramom, które na co dzień - od strony lądu - niekoniecznie zwracają uwagę. Zostały wybudowane w XIX wieku i były wykorzystywane przy trans-porcie, który w centrum miasta był wtedy znaczący.
MICHAŁ GROCHOLSKI
Żeby dalej oglądać Wrocław z wody, w Zatoce Gondoli trzeba się przesiąść z kajaka na motorówkę. Bo niestety, ze względu na silny nurt, od rozwidlenia rzeki przy Wyspie Piaskowej przepisy obecnie zabraniają poruszania się innym łódkom niż motorowym.
Na szczęście można wypożyczyć jednostkę z silnikiem o niewielkiej mocy, do czego nie będą potrzebne uprawnienia motorowodne. Jeśli 'spacerujecie' w kilka osób, to wycieczka nie jest zbyt droga - godzina wynajmu kosztuje 75 zł, które można podzielić między kilku pasażerów.
MICHAŁ GROCHOLSKI
Maksymalna prędkość łódki jest niewielka - tylko 30 km na godzinę, ale dzięki temu nawet początkujący poradzą sobie ze sterowaniem. To też odpowiednia szybkość, by cieszyć się widokiem z rzeki.
A jest co podziwiać: wyremontowane bulwary i wyspy w centrum miasta. Uważajcie jednak na statki, które również tędy przepływają - na rzekach to one mają pierwszeństwo.
MICHAŁ GROCHOLSKI
Zgodnie z obowiązującym ruchem, płynąc od Zatoki Gondoli trzeba się skierować od razu na most Piaskowy przy południowym brzegu Wyspy Piasek. Pomiędzy nią a Wyspą Daliową miniecie śluzę Piaskową, wybudowaną w XIX wieku i przebudowaną w kolejnym. Obiekt co prawda działa, ale na co dzień nie jest w użytku - ma być uruchamiany tylko na specjalne okazje lub akcje ratownicze.
Fot. Sławomir Pawłowski
Z kolei pomiędzy wyspami Tamką i Daliową zobaczycie jaz św. Macieja. Jego trzy przęsła zostały wybudowane w 1900 roku. Jedno zdemontowano w latach 60. i został po nim kanał wodny. Z tego miejsca dobrze widoczna jest też przepławka dla ryb.
MICHAŁ GROCHOLSKI
Za Tamką kierujcie się w stronę wschodniego cypla Wyspy Słodowej, aby ją opłynąć. Na północnym brzegu zobaczycie otwartą w tym roku knajpkę na wodzie - Kon-Tiki. Dalej trzeba popłynąć między wyspami Słodową a Bielarską, aż do mostku św. Klary.
Fot. Sławomir Pawłowski
Do 1975 roku stały tu też młyny jej imienia, ale, wbrew wielu protestom, wyburzono je z powodu złego stanu budynków. Jednak według architektów i konserwatorów zabytków młyny miały wartość historyczną ze względu na cechy średniowiecznej architektury przemysłowej. Mimo to, po budynkach zostały tam już tylko rynny.
Dalej płynąć się nie da, więc zawracamy. Kilkaset metrów za kładką Słodową można skręcić w prawo pod mostem Uniwersyteckim.
Fot. Tomasz Szambelan / Agencja Gazeta
Tuż przed cyplem wpływa się do mariny Topacz, gdzie można zacumować i zjeść w eleganckiej restauracji Marina, choć przygotować się trzeba na dość wysokie ceny, zarówno za jedzenie jak i cumowanie.
Natomiast skręcając za cyplem zobaczycie kolejną śródmiejską śluzę - Mieszczańską, także wybudowaną pod koniec XIX wieku. Obiekt nie był używany od czasów wojny, bo podczas bombardowań uszkodzone zostały wrota, a kosztowne remonty w latach 90. nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Do dzisiaj śluza budzi emocje wśród wodniaków, bo jest jak korek na rzece, który blokuje ruch jednostek. Te płynące do centrum z kierunków poniżej Wrocławia, muszą podążać okrężną trasą i przeprawiać się przez dwie śluzy na drugim końcu miasta, dodając do trasy ponad 20 km.
KAMILA KUBAT
Dalej trasa naszego spaceru prowadzi wzdłuż południowego brzegu Wyspy Słodowej. Nim wpłynie się w wąski Upust Powodziowy św. Klary - imię świętej często się powtarza, bo ten teren należał do zakonu pod jej wezwaniem - między wyspami Słodową a Młyńską , po prawej stronie można dostrzec stojący nad rzeką na filarach Młyn Maria. Niegdyś podobnych młynów na śródmiejskich wyspach było wiele. Choć zbudowano go w 1242 roku, to obecna konstrukcja pochodzi z połowy XIX wieku. Młynarze pracowali tam aż do lat 60. ubiegłego wieku.
MIECZYSŁAW MICHALAK
Z tego kanału popłyńcie w prawo, pod mostami Młyńskim i Tumskim , zwanym też mostem zakochanych. Wiszą na nim setki kłódek, które pary zapinają na znak swojej miłości. Po lewej znowu można podziwiać Ostrów Tumski.
Fot. Kamila Kubat / Agencja Gazeta
Ostatni odcinek trasy pokonajcie płynąc wzdłuż Bulwaru Dunikowskiego. Tutaj do przyszłego roku mają powstać miejsca do cumowania jednostek - pierwsze w mieście dostępne dla wszystkich. Będzie można się bezpłatnie zatrzymać i wygodnie wyjść na ląd. To dobra wiadomość dla wodniaków, chociaż jedna inwestycja to wciąż niewiele, jak na ok. 40 km nabrzeża, które mamy w mieście.
Fot. Sławomir Pawłowski
Jeśli nadal mało wam wody, to można odpocząć w kawiarni w Zatoce Gondoli albo przejść się na wyspę Słodową. Tam można urządzić piknik albo usiąść w jednej z knajp na wodzie (zobacz: następny slajd). Jeśli się na to zdecydujecie, wybierzcie trasę przez Wzgórze Polskie i zwróćcie tam uwagę na Bastion Ceglarski, jedną z wielu zachowanych wrocławskich fortyfikacji. Dalej na Słodową idźcie przez Wyspę Piaskową, by tym razem od strony lądu przyjrzeć się jej zabytkom.
KAMILA KUBAT AGENCJA GAZETA
Pływające knajpki przycumowane przy Wyspie Słodowej
* Bar Barbarka - rzemieślnicze piwo, piasek, dla dzieci foremki i łopatki
* Tawerna u Kapitana - domowe obiady robione na miejscu
* Ponton na Odrze - zimne piwo z widokiem na gmach Uniwersytetu Wrocławskiego
* Wszystko gra - najmniejsza i klimatyczna barka, wygodne leżaki i kącik dla dzieci
* Kon-Tiki - jedyna na północnej stronie wyspy, działa od tego sezonu, wystrój plażowy
Fot. Łukasz Giza / Agencja Gazeta
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze