"Jest to najbardziej znane miejsce w całym mieście - nie tyle z powodu swego uroku czy zbawiennej mocy, nie tyle z racji wspaniałości świątyń i budowli, lecz stąd, że jest siedzibą i ośrodkiem władzy religijnej, miejscem schronienia wspólnym dla całego duchowieństwa z prowincji" - pisał o Ostrowie Tumskim Bartłomiej Stein, autor XVI-wiecznego opisu Wrocławiu. I to się chyba do dziś nie zmieniło, skoro poza katedrą i siedzibą arcybiskupa, reszty budowli praktycznie nie znamy.
Gotycki kościół św. Piotra i Pawła ma ponad 600 lat, ale niewielu go zauważa. Do tej pory był niemal zawsze zamknięty, zasłonięty wysokim murem i chaszczami zarastającymi ogród. Wejść można było tylko z korytarza dawnego sierocińca dla dzieci szlacheckich, dziś siedziby Radia Rodzina.
To się zmieniło. Chaszcze wycięto, uporządkowano dziedziniec, urządzono ogród i odnowiono elewację kościoła. Wnętrze też można zobaczyć, choć na razie przez kratę. A nawet trzeba to wreszcie zrobić, skoro św. Piotr i opiekunowie świątyni pozwalają zaspokoić ciekawość.
O kościele św. Piotra i Pawła na Ostrowie Tumskim słychać już w 1174 roku, jest wymieniany jako własność klasztoru cysterskiego w Lubiążu. Miał być darem komesa Mikory, możnowładcy spokrewnionego z Piotrem Włostowicem. Po kilkudziesięciu latach został jednak rozebrany, istniejąca budowla pochodzi z roku ok. 1400 (prezbiterium) i ok. 1450 (nawa). W latach 1450-181- był kaplicą mansjonarzy świętokrzyskich i odprawiono tu nabożeństwa w języku polskim. Dwukrotnie padał ofiarą pożarów - w 1633 roku podczas wojny trzydziestoletniej, gdy protestanckie wojska szwedzkie i sasko-brandenburskie rabowały i dewastowały wyspę oraz 1791 roku. Za każdym razem był jednak odbudowywany.
Ze zniszczeń spowodowanych oblężeniem Festung Breslau też został wydźwignięty, choć ta powojenna rekonstrukcja budzi dyskusje wśród historyków sztuki. Odbudowano wówczas filar dźwigający sklepienie nawy (warto zobaczyć, świątynia należy do grupy kilkunastu niewielkich kościołów o takiej konstrukcji, wzniesionych na Śląsku między początkiem XIV a końcem XV wieku), zbito wszystkie tynki i przemurowano większość otworów okiennych.
W ołtarzu głównym ustawiony został gotycki tryptyk 'Opłakiwania' z ok. 1480 roku. Ciekawe jest też epitafium Jana Schelensky'ego, zmarłego w 1708 roku, z polskimi motywami heraldycznymi.
W tej świątyni przez lata spotykali się ludzie z duszpasterstwa akademickiego pod 'Czwórką' oraz ich nauczyciel ks. prałat Aleksander Zienkiewicz 'Wujek'. Przypomina o tym tablica poświęcona 'Wujkowi'. Ks. Zienkiewicz urodził się w 1910 roku we wsi Lembówka na Wileńszczyźnie. Na Dolny Śląsk przyjechał w 1946 roku, prowadzone przez niego duszpasterstwo przeszło do legendy.
W 2005 roku "Gazeta" ogłosiła plebiscyt na Wrocławianina Naszych Czasów i jego uczestnicy wybrali właśnie 'Wujka'. Dwa lata temu zaczął się jego proces beatyfikacyjny. W liście do wiernych metropolita wrocławski abp Marian Gołębiewski napisał: 'Jego dobre imię niosą ze sobą byli uczniowie i studenci, którzy poznali go w Centralnym Ośrodku Duszpasterstwa Akademickiego we Wrocławiu. (...) Proszą ks. Aleksandra Zienkiewicza o pomoc i wstawiennictwo u Boga. Proszą i otrzymują (...)".
Na dziedzińcu przed kościołem wznosi się piaskowcowa rzeźba św. Piotra, pierwszego z Apostołów. Artyści przedstawiali go zwykle jako łysego starca z bujną brodą, w białym płaszczu i błękitnej tunice, trzymającego w dłoni książkę, zwój, albo klucze. To dzięki słowom, które według Ewangelii św. Mateusza Chrystus powiedział do Piotra: "I tobie dam klucze królestwa niebieskiego".
Święty Piotr dzieli dzień pamiątkowy ze świętym Pawłem, Apostołem Narodów. Stąd w polskim folklorze spotykamy dziwnego świętego - Pietropawła - odźwiernego u bram Nieba: "Pietrzepawle, weź te klucze, idź do raju, otwórz dusze!". Wprawdzie ta rzeźba św. Piotra pochodzi z kościoła NMP na Piasku, ale nowym miejscu też pasuje. Niebiański klucznik jest m.in. patronem WOPR-u, więc jeśli ktoś będzie się w Odrze topił, pomoc powinna szybko nadejść.
Warto też zajrzeć do ogrodu. Ostrów Tumski słynął niegdyś z pięknych ogrodów, które rozciągały się na tyłach kościelnych rezydencji. Najwspanialsze otaczały oczywiście rezydencję biskupa - wśród nich wyróżniał się osiemnastowieczny "Ogród radości", urządzony przez biskupa Franciszka Ludwika Neuburga, tego samego, który ufundował przy Katedralnej dom dla katolickich sierot pochodzenia szlacheckiego - ale inni mieszkańcy świętej wyspy Wrocławia też odpoczywali na bardzo ładnym łonie natury.
Ogrody były wprawdzie niewielkie, ale starannie wypielęgnowane, bez śladu grządek warzywnych, założone najczęściej na dwóch poziomach, opadających ku rzece. Ozdabiano je dodatkowo kamiennymi balustradami, wazonami i rzeźbami.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze