Most Rędziński, Narodowe Forum Muzyki, Afrykarium... Zobacz, jak przez ostatnie 15 lat zmienił się Wrocław

Pomysły na zabudowę pl. Wolności pojawiły się już w latach 70. Ogłoszono wtedy konkurs na obiekt, który będzie tam zlokalizowany. Wygrał Stefan Kuryłowicz, a historia jest o tyle ciekawa, że właśnie przy tej okazji poznał swoją przyszłą żonę i współtwórczynię kolejnych projektów, Ewę. Niestety, projekt nie został zrealizowany. Pod koniec lat 90. środowisko Akademii Muzycznej z rektorem prof. Jerzym Mrozikiem na czele ponownie zorganizowało konkurs na budynek zlokalizowany przy siedzibie akademii. Wyniki były ciekawe, ale zabrakło pomysłu na sfinansowanie inwestycji.

Pomysł wrócił, gdy wybory w 2002 r. wygrał Rafał Dutkiewicz. - Problem w tym, że nikt z nas nie wiedział, jak się do tego zabrać. Na szczęście prezydent zaufał mi i uwierzył, że potrafię się dowiedzieć, jak zbudować tę salę. Zwiedziłem wiele obiektów muzycznych w Europie, Stanach Zjednoczonych, Azji. Wraz z moim zespołem zanalizowaliśmy ich funkcje, sposób organizacji, program artystyczny. Sprawdzaliśmy, jakie skutki urbanistyczne, kulturalne, społeczne miało otwarcie nowych gmachów. Zależało nam na znalezieniu twórców sal koncertowych, którym udało się nie tylko raz, ale których sukcesy są powtarzalne. Takich firm jest niewiele - wspominał Andrzej Kosendiak, dyrektor NFM w rozmowie z "Wyborczą".

Fot. Maciej Świerczyński / Agencja Gazeta

Ostatecznie budowa zakończyła się w 2015 r. i 4 września uroczyście otwarto NFM. Budynek zaprojektowany przez Stefana Kuryłowicza i jego współpracowników ma 100 m długości, 50 szerokości, do tego prawie 5 ha powierzchni użytkowej. Jest wkopany 19 m pod ziemię i liczy dziewięć kondygnacji, ma trzypoziomowy parking na 750 miejsc. - Liczby są istotne, ale najważniejsze jest to, że można słuchać muzyki w warunkach wręcz idealnych - mówi dyrektor Narodowego Forum Muzyki Andrzej Kosendiak.

I chociaż wiele osób wróżyło Narodowemu Forum Muzyki klapę, to okazało się sukcesem. Już w pierwszym sezonie odwiedziło go pół miliona melomanów. Po trzech latach ta liczba wyniosła 1,5 mln.

MIECZYSŁAW MICHALAK

Konkurs na projekt Stadionu Miejskiego (obecnie funkcjonuje pod nazwą Stadion Wrocław) zorganizowano w 2007 r., gdy Wrocław otrzymał możliwość organizowania Euro 2012. Wygrała firma J.S.K. Architekci Sp. z o.o., która postawiała na elewację zbudowaną z półprzezroczystej siatki wykonanej z włókna szklanego pokrytego teflonem.

MIECZYSŁAW MICHALAK

Inwestycja ruszyła wiosną 2009, ale już w grudniu tego samego roku została wstrzymana. Miasto zerwało umowę z głównym wykonawcą - Mostostalem, który nie realizował prac w terminie. Przerwa na znalezienie i rozpoczęcie pracy przez nową firmę budowlaną trwała prawie 3 miesiące - pod koniec marca 2010 inwestycja ruszyła znowu. Budowę dokończyła firma Max Boegl.

Budowa nowego stadionu pochłonęła około 950 mln zł. Za tę cenę Wrocław otrzymał największy stadion w Europie z jednopoziomowymi trybunami. Wewnątrz widzowie mają do dyspozycji 43771 miejsc. Na stadionie są dwa telebimy o powierzchni prawie 90 m kw. każdy.

Na stadionie rozegrano trzy mecze Euro 2012: Rosja - Czechy, Czechy - Grecja i Polska - Czechy.

Fot. Maciej Świerczyński / Agencja Gazeta

Szybko zaczęły pojawiać się głosy, że stadion jest jednak za duży na potrzeby Wrocławia. Na co dzień służy Śląskowi Wrocław, którego mecze ogląda zaledwie kilka tysięcy osób, przez co trybuny świecą pustkami. Udaje się je zapełnić jedynie przy meczach reprezentacji, które jednak we Wrocławiu zdarzają się rzadko.

W 2011 r. grupa ponad czterdziestu wrocławskich architektów wraz z władzami miasta, 5 lat temu zainicjowała projekt nawiązujący do tradycji Werkbundu, który we Wrocławiu stworzył modelowe osiedle WUWA.

Przedwojenna Wuwa była wystawą domów, pokazywała, jak budować je szybko, tanio i dobrze. Wuwa2, czyli Nowe Żerniki, to wzorcowe osiedle, na którym testowane są różne pomysły na nowoczesne i przyjazne miejsce do życia. W założeniu osiedle ma stać się wzorem dla innych.

TOMASZ PIETRZYK

Teren osiedla podzielono na działki - dla każdej z nich został przygotowany projekt. Deweloperzy, kupując grunty od miasta na przetargach, mogli skorzystać z oferowanych projektów albo zamówić inne, ale zgodne z ideą Wuwy2.

Nowe Żerniki zostały tak zaplanowane, by na miejscu mieszkańcy mogli zrealizować większość swoich potrzeb. W pierwszej kolejności powstał żłobek planowany w budynku Archicomu, potem przedszkole. Zamiast dużych sklepów wygospodarowano miejsce na targowisko. Aby jeszcze lepiej integrować mieszkańców, zaplanowano w centralnym punkcie dom kultury.

Na Nowych Żernikach cały czas powstają kolejne inwestycje - wszystkie zgodne z założeniami projektu.

TOMASZ PIETRZYK

Plac Nowy Targ został przebudowany w 2013 r. na podstawie koncepcji Romana Rutkowskiego. Zyskał parking podziemny, nową posadzkę, która nawiązuje do oryginalnego projektu, a także charakterystyczne ławki-trumny oraz rzeźbę Stanisława Dróżdża.

Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta

Odnowiony Nowy Targ dobrze oceniło wrocławskie środowisko architektów - w 2014 r. przyznało mu nagrodę "Piękny Wrocław". Wśród wrocławian plac Nowy Targ wzbudza jednak kontrowersje. Pojawiają się komentarze, że jest "betonową pustynią" czy też martwym miejscem, w którym nic się nie dzieje.

Fot. Kamila Kubat / Agencja Gazeta

Nowy budynek teatru oddano do użytku w czerwcu 2013 roku po dwóch latach remontu. Zaprojektowała go krakowska pracownia KKM Kozień Architekci - ich projekt wygrał konkurs w 2005 roku. Autorzy zostali także uhonorowani nagrodą Projekt Roku 2005 przez krakowski oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich "za trafne rozwiązanie przestrzenne w trudnej lokalizacji śródmiejskiej oraz uzyskanie harmonijnego powiązania istniejących obiektów z nową strukturą architektoniczną".

Przebudowę Capitolu zrealizowała firma Warbud z Warszawy, która wygrała przetarg z ofertą na kwotę nieco ponad 127 mln zł. Dawny gmach Capitolu wzniesiono w 1929 roku, był perłą ekspresjonistycznej architektury. II wojny światowej nie przetrwał efektowny sześciopiętrowy budynek frontowy od strony dzisiejszej ul. Piłsudskiego, wyłożony podświetlaną mozaiką. Zniszczeniom oparły się tylko części foyer oraz widownia i scena.

Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta

Przedwojenny Capitol był kinoteatrem - a to oznacza między innymi, że scena, jaką teatr dysponował przed przebudową, była mała i płytka. Nie mieściła się na niej większość spektakli, które nowoczesny teatr muzyczny mógłby wystawiać, a ubogie zaplecze techniczne i wąskie kulisy utrudniały znacząco realizację dużych, efektownych musicali. Po przebudowie scena Capitolu powiększona została o dawne podwórko, jest głębsza i wyższa, a możliwości techniczne teatru są nieporównanie większe.

Capitol dysponuje teraz m.in. ruchomymi zapadniami, sceną obrotową, podnoszoną i opuszczaną fosą orkiestry, a technologia sceny, jaką zyskał, należy do najnowocześniejszych rozwiązań światowych. Teatr ma również nowe sale prób, garderoby i magazyny, których tak dotąd brakowało. Do nowej siedziby przeniosły się też biura administracji Teatru, mieszczące się wcześniej po przeciwnej stronie ulicy Piłsudskiego. Zmienił się wygląd fasady teatru. Stanowi ją dziś pięciokondygnacyjny gmach z efektownym przeszkleniem w elewacji frontowej, nawiązującym do fasady dawnego kinoteatru, znacznie powiększone zostały przestrzenie foyer dla widzów.

Inwestycja kosztowała 113 469 820.49 zł, z czego dofinansowanie z Unii Europejskiej wyniosło 82 975 617.33 zł.

Fot. Kamila Kubat / Agencja Gazeta

Stadion Olimpijski powstał w latach 1926-1928, ponownie rozbudowywano go od 1936 roku. Prace odbywały się pod nadzorem znanego architekta Richarda Konwiarza, autora m.in. wrocławskich bunkrów; jego nazwa wiąże się z nagrodą, którą projekt otrzymał na olimpiadzie. Najpierw nazywany śląskim stadionem w parku sportowym Zalesie (Schlesierkampfbahn, Sportfeld Leetrbeutel), za czasów hitlerowskich nosił imię Hermana Göringa.

MICHAL GROCHOLSKI

Przebudowę stadionu rozpoczęto w 2015 r., a zakończono w 2017 r. Wszystkie prace prowadzone przez firmę Inter-System odbywały się pod nadzorem konserwatora zabytków, m.in. odnowiono oryginalne cegły. Stare lampy zastąpiono nowoczesnym oświetleniem LED-owym, spełniającym standardy transmisji telewizyjnych w jakości HD. Po przebudowie stadion może pomieścić 15 tys. widzów.

Koszt modernizacji Stadionu wyniósł około 120 mln zł.

MIECZYSŁAW MICHALAK

Remont rynku na Psim Polu, na który mieszkańcy czekali lat, zakończył się w lutym 2015 r. Prace trwały w sumie 1,5 roku i i objęły remont fragmentu ul. Krzywoustego (między skrzyżowaniem z al. Jana III Sobieskiego i wlotem ul. Gorlickiej), który wyłączono z ruchu samochodowego. Korzystają z niego tylko autobusy, rowerzyści i piesi.

Na rynku stanęły nowe ławki i lampy, fontanna oraz kilka rzeźb. W czasie świąt Bożego Narodzenia pojawia się tam choinka.

Fot. Kamila Kubat / Agencja Gazeta

Przede wszystkim jednak rynek stał się miejscem spotkań mieszkańców Psiego Pola. Przed remontem królowały tam sklepy spożywcze, teraz są także kawiarnie, lodziarnie czy restauracje.

W sumie remont kosztował blisko 21 mln zł.

MIECZYSŁAW MICHALAK

"Grunwaldzki bez placu. Dni targowiska są już policzone" - pisała "Wyborcza" w styczniu 2004 r. i informowała mieszkańców, że Społem Północ - ówczesny właściciel przeznaczonego do przebudowy terenu pod istniejącym tam targowiskiem, miał do wyboru dwa rozwiązania: pozostawienie bazaru w obecnym kształcie albo budowę na jego miejscu niehandlowego obiektu o wysokości okolicznych kamienic. "Bo tylko takie możliwości stwarza miejscowy plan zagospodarowania dla placu Grunwaldzkiego, przyjęty przez Radę Miejską pod koniec ubiegłego roku" - pisali dziennikarze "Wyborczej". 

Gdy prace ruszyły, przebudowany został nie tylko teren targowiska, ale i węzeł komunikacyjny.

Fot. Neo, Fotopolska.eu

W grudniu 2004 roku firma Echo Investment rozpoczęła prace ziemne przy budowie trójkondygnacyjnego wielofunkcyjnego obiektu handlowo-usługowego, czyli Pasażu Grunwaldzkiego. W marcu 2006 roku rozpoczęła się gruntowna przebudowa placu. 4 kwietnia 2007 roku oddano do użytku główne skrzyżowanie, na którym powstało rondo z węzłem przesiadkowym komunikacji miejskiej. Wtedy też otwarto Pasaż Grunwaldzki. Dla zwiększenia funkcjonalności ronda Reagana oraz Pasażu zbudowano przejście podziemne.

Naziemne przejścia dla pieszych na centralną wyspę przystankową na rondzie Reagana miały powstać już w 2006 r., podczas przebudowy placu Grunwaldzkiego. Znalazły się w projekcie, ale potem z niewiadomych przyczyn z nich zrezygnowano.

Fot. Łukasz Giza / Agencja Gazeta

Od 23 sierpnia 2018 r. natomiast na rondzie działają trzy naziemne przejścia dla pieszych z sygnalizacją świetlną (prowadzą w trzy strony: do Pasażu Grunwaldzkiego i skrzyżowania z ul. Curie-Skłodowskiej, przystanku tramwajowego linii nr 1 oraz przejścia dla pieszych i przejazdu na wysokości budynku D-20 Politechniki Wrocławskiej).

materiały urzędowe

Most Rędziński jest częścią Autostradowej Obwodnicy Wrocławia (A8). Zawieszony został na najwyższym w Polsce, 122-metrowym pylonie. Jest on o osiem metrów wyższy niż taras Pałacu Kultury i Nauki. W jego fundament wlano tysiąc gruszek betonu. W sam pylon - 500 gruszek.

Między tym gigantycznym filarem a przęsłami mostu rozpiętych zostało 160 want o wadze 1,5 tys. ton i długości w sumie 25 km. Gdyby je ułożyć jedna za drugą, ciągnęłyby się od Kolumny Zygmunta aż do Radzymina. Pylon jest tak potężny, bo tylko na nim jednym podwieszona jest cała konstrukcja. Most waży natomiast przeszło 30 tys. ton i ma 612 metrów długości.

Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta

By go wybudować, trzeba było przejąć blisko tysiąc działek. Zaprojektował go Zespół Badawczo-Projektowy "Mosty - Wrocław" pod kierownictwem prof. Jana Biliszczuka. Budowa przeprawy ze względu na bezprecedensową skalę konstrukcji była wielkim wyzwaniem dla inżynierów i wykonawcy, konsorcjum firm Mostostal Warszawa i Acciona Infraestructuras. Same przygotowania trwały od lat 90. ubiegłego wieku.

Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta

Budowa rozpoczęła się w maju 2008 roku i trwała do sierpnia 2011 roku. Koszt inwestycji wyniósł w sumie 577 mln zł.

W październiku 2018 r. otwarta dla ruchu została obwodnica Leśnicy. Wrocławianie czekali na nią ponad dekadę. Budowa ciągnęła się w żółwim tempie. 7 km trasy powstawało aż trzy lata.

Mieszkańcy Leśnicy - by zwrócić uwagę na potrzebę jej wybudowania - blokowali ul. Średzką. Projektowanie trasy trwało dwa lata.

Janusz Krzeszowski/wroclaw.pl

W październiku 2015 roku rozpoczęły się pierwsze prace. Przez 10 miesięcy powstał zaledwie 300-metrowy odcinek (a przecież budowano pojedynczą jezdnię, szeroką na 7 metrów).

Z kolejnymi fragmentami też były problemy. W grudniu 2017 r. gotowe były kolejne 4,5 km drogi od ulicy Średzkiej do Piołunowej. Jednak przez pięć miesięcy nowa jezdnia stała zamknięta. Wydział inżynierii miejskiej nie zdecydował się oddać jej do ruchu, bo brakowało 100 metrów chodnika.

Janusz Krzeszowski/wroclaw.pl

Jednak przez pięć miesięcy nowa jezdnia stała zamknięta. Wydział inżynierii miejskiej nie zdecydował się oddać jej do ruchu, bo brakowało 100 metrów chodnika. Trzeba go było wybudować na ul. Jerzmanowskiej, bo tamtędy miał być poprowadzony tymczasowy objazd.

KRZYSZTOF ĆWIK

Niespełna trzykilometrowy odcinek między ulicami Piołunową i Osiniecką - ostatni brakujący fragment - budowany był od sierpnia 2017 roku. Dzięki niemu szybciej można przejechać z ul. Średzkiej do Granicznej. Z nowego połączenia mają korzystać głównie kierowcy jadący przez Wrocław tranzytem od strony Legnicy. Chodzi o to, by kierując się na Autostradową Obwodnicę Wrocławia, nie musieli przebijać się przez środek Leśnicy, zatłoczoną drogą krajową nr 94, którą wrocławianie dojeżdżają do centrum miasta w drodze do pracy.

Cała budowa Obwodnicy Leśnicy kosztowała 130 mln zł.

Budowa torowiska tramwaju na Kozanów rozpoczęła się wiosną 2011 roku. Trasę wyznaczono od ulicy Milenijnej, w którą tramwaj plus skręca z Legnickiej, i dalej przez Popowicką i Pilczycką, Dokerską, Gwarecką i znowu Pilczycką aż do samego stadionu. "Pod stadionem nie ma typowej pętli, bo tramwaj plus ma kabiny motorniczego na obu krańcach pojazdu i przez to nie musi zawracać (motorniczy musi się tylko przesiąść). Przy stadionie zostało to rozwiązane w ten sposób, że tory się przecinają, a zjazd z jednego na drugi nie powinien sprawić trudności" - pisaliśmy w listopadzie 2011 r. Wtedy też Marek Szempliński z nadzorującej budowę spółki Wrocławskie Inwestycje zapewniał, że budowa idzie zgodnie z planem.

Fot. Sławomir Pawłowski / Agencja Gazeta

I rzeczywiście firmie Ziajka udało się zakończyć prace w marcu 2012 roku. Rankiem 31 marca pojechały pierwsze tramwaje na Kozanów i Stadion Miejski - linie 31 i 32 Plus. Całe przedsięwzięcie było realizowane w ramach przygotowań do Euro 2012, a także projektu o nazwie Tramwaj Plus, realizowanego przez Wrocławski Magistrat. Podczas realizacji inwestycji oprócz tego, że wybudowano zupełnie nowe torowiska, zmodernizowano też infrastrukturę przystankową, a od Czechów zakupiono nowe tramwaje skody typu 19T.

Fot. Łukasz Giza / Agencja Gazeta

Wrocławskie Afrykarium prezentuje faunę i florę pięciu ekosystemów pięciu regionów afrykańskich na niemal tysiącu metrów kwadratowych. W strefie Morza Czerwonego mieszkają kolorowe ryby rafy koralowej oraz żółwie. W strefie Afryki Wschodniej spotkamy hipopotamy, golce, mrówniki, dikdiki oraz ryby słodkowodnych jezior Malawi i Tanganika. Dalej czeka Kanał Mozambicki z rekinami i płaszczkami. Kolejne na trasie wycieczki jest Wybrzeże Szkieletów. Tam mieszkają kotiki afrykańskie i pingwiny. Natomiast wśród bujnej roślinności Dżungli Kongo żyją krokodyle nilowe oraz manaty, zwane syrenami lub krowami morskimi.

Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta

Łącznie w 19 basenach i akwariach zmieściłoby się w sumie sto wielorybów lub trzy tysiące słoni. Ścieżka zwiedzania wije się przez ponad kilometr pośród czterech i pół tysiąca roślin i trzech tysięcy zwierząt.

Wrocławskie Afrykarium zbudowała firma Inter-System. Budynek Afrykarium ma długość 160 m, szerokość - 54 m i wysokość - 15-12 m. Jest trzykondygnacyjny, z czego jeden poziom znajduje się pod ziemią. W basenach ekspozycyjnych, filtrach, odstojnikach oraz kilometrach rur w obiegu jest 15 tys. m sześc. wody, czyli tyle, ile mieści się w sześciu basenach olimpijskich. Sama woda w Afrykarium ma masę 15 tys. ton, co można porównać ze 100 wielorybami lub trzema tysiącami dorosłych słoni.

MIECZYSŁAW MICHALAK

Afrykarium zostało otwarte w październiku 2014 roku. Prezes Radosław Ratajszczak już w trakcie budowy zapowiadał, że będzie to nowy hit turystyczny Wrocławia. I się nie pomylił. Kompleks, od otwarcia w październiku 2014 roku, właściwie nieustannie przyciąga tłumy.

KAMILA KUBAT

Pierwsze samoloty - do Warszawy i Londynu-Luton - wystartowały z nowego lotniska 11 marca 2012 roku, tuż przed godziną szóstą rano. Wrocławski Port Lotniczy był pierwszym lotniskiem otwartym w związku z Euro 2012.

Fot. Sławomir Pawłowski / Agencja Gazeta

Obecny terminal Portu Lotniczego Wrocław jest cztery razy większy od poprzedniego. Pod względem operacyjnym, architektonicznym i funkcjonalnym dorównuje lotniskom w największych europejskich metropoliach. Czterokrotnie zdobył nagrodę Business Traveller Award dla najlepszego lotniska regionalnego w Polsce. Otrzymał także tzw. Budowlanego Oscara i Grand Prix konkursu "Piękny Wrocław".

Fot. Łukasz Giza / Agencja Gazeta

Przepustowość lotniska wynosi 4 mln osób, a według założeń może zostać osiągnięta już w 2020 roku. W planach jest więc rozbudowa: pierwszy etap zakłada zmiany funkcjonalne, bez ingerencji w bryłę obiektu, co ma zwiększyć możliwości obsługi do 5 mln podróżnych; drugi etap rozbudowy pozwoli osiągnąć przepustowość 7-8 mln pasażerów rocznie, a docelowo nawet 10 mln.

Budowę wrocławskiego Aquaparku rozpoczęto w 2005 r. Park Wodny działa od roku 2008. Ale jego otwarciu towarzyszył konflikt miasta z inwestorem, którym była niemiecka firma InterSPA. W lipcu 2007 r. miasto zerwało z nią umowę. Inwestycja miała być bowiem skończona w styczniu 2007 r. "Dziś wciąż nikt nie wie, kiedy będzie można z niej korzystać" - pisaliśmy w lipcu 2007 r. w "Wyborczej". Już wtedy Aquapark w zasadzie był gotowy. Do jego otwarcia brakowało jedynie specjalistycznych testów urządzeń i badania wody. Prezydent Dutkiewicz tłumaczył wówczas: - Musieliśmy zerwać tę współpracę, by uniknąć kolejnych opóźnień.

Fot. Paweł Kozioł / AG

InterSPA zostało wtedy odsunięta od zarządzania obiektem, choć miała to w umowie zagwarantowane. I to na 28 lat. W odpowiedzi niemiecka firma pozwała ratusz i utworzoną przez miasto spółkę Wrocławski Park Wodny. Domagała się 124 mln zł odszkodowania. Potem kwotę obniżyła do nieco powyżej 117 mln zł. Te pieniądze miały stanowić równowartość potencjalnych zarobków, jakie InterSPA zyskałaby na zarządzaniu obiektem.

W październiku 2014 zapadł wyrok w tej sprawie. Bardzo korzystny dla miasta i WPW. Sąd oddalił powództwo niemieckiej firmy, a do tego obciążył ją kosztami procesu. InterSPA miało zapłacić na rzecz magistratu i WPW po 28 tys. zł.

MAT. WROCŁAWSKIEGO PARKU WODNEGO

W kompleksie znajdują się dostępne przez cały rok baseny rekreacyjne kryte i zewnętrzne, kryty basen sportowy, klub fitness oraz sauny. Aquapark Wrocław jest czynny 7 dni w tygodniu. W 2017 roku odwiedziło go 1,7 mln osób.

W czerwcu 2010 roku wrocławianie mogli obejrzeć efekty zainwestowania w Halę Stulecia i tereny wystawowe prawie 50 mln zł. Złocista elewacja i okna z barwnymi szybami sprawiły, że budowla uhonorowana przez UNESCO naprawdę zaczęła wyglądać jak światowe dziedzictwo kultury.

Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta

- Prawie dwa lata trwały przygotowania. Musieliśmy mieć pewność, że hala będzie wyglądała tak, jak chciał tego jej projektant Max Berg - tłumaczyła wtedy ówczesna prezes Hana Cervinková. I tak wyglądała. Lepiej niż przed wojną. Nie tylko dlatego, że dzięki żmudnym badaniom stratygraficznym okazało się, że elewacja hali powinna mieć piaskowozłoty kolor (i taki dostała). Dopiero teraz można było zamontować w 600 oknach takie szyby, jakie chciał Berg. Żółtawe z kroplą brązu, filtrują do wnętrza ciepłe światło, które lepiej podkreśla detale. Szkło z zewnątrz jest gładkie, od środka pofałdowane. Berg uznał, że ta faktura poprawi akustykę hali, osłabiając dudniący pogłos.

MIECZYSŁAW MICHALAK

W styczniu 2011 rozpoczął się drugi etap kapitalnego remontu Hali Stulecia - pierwszego od jej otwarcia w 1913 roku. Sterty gruzu, sterczące pręty, iskry z palników rozcinających stalowe zbrojenia, koparki i młoty pneumatyczne, no i wszechobecny pył - tak wyglądało wnętrze Hali Stulecia ledwie tydzień od rozpoczęcia prac rozbiórkowych.

Wiosną 2011 r. na środku Hali powstała ogromna dziura głęboka na pięć metrów. Plan był taki, by zainstalować ruchomą podłogę. Podnoszenie i opuszczanie centralnie ulokowanego parkietu pozwoliłoby na regulowanie liczby widzów. Parkiet miał być obniżany, by zmieścić więcej rzędów krzesełek. Ostatecznie ze względu na brak środków zrezygnowano z realizacji tego pomysłu.

1 sierpnia 2014 roku Hala zyskała nowy obiekt - podziemny parking na prawie 800 samochodów. Powstał u zbiegu ulic Kopernika i Wróblewskiego. W tamtym miejscu, wcześniej był już parking naziemny, ale teren został w nowy sposób zaaranżowany. Całość jest zabetonowana, wycięto wszystkie drzewa i zamontowano szklane pawilony, przez które wychodzi się z klatek schodowych i wind.

Na powierzchni mieści się blisko 300 pojazdów, w tym 20 autokarów. Pod ziemią natomiast jest 517 miejsc.

Budynek autorstwa Hansa Poelziga, który po otwarciu w 1913 roku przez ponad ćwierć wieku był miejscem wystaw, przez lata czekał na nową funkcję. Po upadku mieszczącej się tu od lat 50. Wytwórni Filmów Fabularnych pawilon popadł w ruinę, strasząc zdewastowanymi wnętrzami, wybitymi oknami i wmontowaną na siłę blokową klatkę schodową.

Modernizacja rozpoczęła się w stulecie istnienia - w maju 2013 r. Prace pochłonęły ponad 80 mln zł.

MACIEJ ŚWIERCZYŃSKI

- Relaks, wyciszenie, spokój, zen. Tak odpowiadali wrocławianie na pytanie, z czym im się kojarzy wnętrze pawilonu. I tę atmosferę chcemy zachować. Stąd pufy pozwalające wygodnie kontemplować dzieła sztuki, kawiarenka, dobrze zaopatrzona księgarnia, a nawet warsztaty jogi przygotowywane przez dział oświatowy. Oczywiście w połączeniu ze sztuką - mówił tuż przed otwarciem prof. Piotr Oszczanowski, dyrektor wrocławskiego Muzeum Narodowego, którego odziałem jest pawilon.

Prawie 6,5 tys. m kw. powierzchni wypełnia wystawa sztuki współczesnej ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, systematycznie tworzonej od lat 60. XX w., jednej z najciekawszych i największych tego typu kolekcji w kraju. Organizowane są tam także wystawy czasowe.

MIECZYSŁAW MICHALAK

Promenada Staromiejska powstała na początku XIX wieku wzdłuż fosy miejskiej, na terenie, który wcześniej zajmowały fortyfikacje twierdzy Wrocław. W grudniu 2014 r. rozpoczął się trwający pół roku remont. Ciągi piesze i rowerowe zostały w całości przebudowane a ich układ powiązano z Narodowym Forum Muzyki. Największą zmianą była jednak zieleń.

FOT . WOJCIECH NEKANDA TREPKA

Odtworzono i uzupełniono szpalery drzew wzdłuż Promenady oraz wykonano rekompozycję układu pozostałej szaty roślinnej, powstały kolorowe rabaty z krzewów liściastych i iglastych. Zasadzono 110 drzew (klony), 228 krzewów iglastych (sosna górska "Mops", cis pospolity), 10 152 krzewów liściastych (bukszpan, berberys gruczołkowaty, irga szwedzka, żylistek, jaśminowiec, tawuła japońska, lilak pospolity, wierzba purpurowa), 3 265 bylin (krwawnik pospolity, przywrotnik, tawółka, dzwonek, ostróżka, funkia, irys, lawenda, tojeść, pierwiosnek, szałwia), 974 trawy ozdobne (śmiałek, miskant, imperata, proso, ostnica), 509 skrzypów zimowych. W ramach rewitalizacji przebudowano także przylegający do Promenady zieleniec przy Operze.

MIECZYSŁAW MICHALAK