Do Wrocławia przyjechała niedługo po wojnie. Męża Jerzego Tarnawskiego, z którym przez kilkadziesiąt lat tworzyli nierozłączny duet przy wielu projektach, poznała na tutejszym wydziale architektury. On pochodził z Warszawy, ona z Wilna, ale oboje przez resztę życia pozostali związani z Wrocławiem. Miasto wymagało odbudowy, także zabytkowe centrum, gdzie w ruinę obrócone zostały całe kwartały ulic. Tarnawscy w 1952 roku zatrudnili się w Miastoprojekcie i rzeczywiście na początku zaczęli od rekonstrukcji historycznych detali i fasad. Odtwarzali zniszczone pierzeje, ale gdy w 1954 roku dostali swoje pierwsze znaczące zlecenie, mieli już zupełnie inny pomysł na zabudowę starówki.
W miejsce dawnych kamienic u zbiegu ul. Świdnickiej i Kazimierza Wielkiego, czyli na placu Młodzieżowym Tarnawscy zaproponowali długi blok na planie litery E. Do tego młodzi architekci znacznie cofnęli go względem przedwojennej linii zabudowy.
Fotopolska.eu
"Ulica Świdnicka została zdecydowanie poszerzona, przez co przed fasadą nowych budynków powstało reprezentacyjne przedpole" - pisze w katalogu Dolnośląskiego Festiwalu Architektury dr Agata Gabiś, historyk sztuki z Instytutu Historii Uniwersytetu Wrocławskiego. - "Uproszczony detal architektoniczny, zróżnicowane dachy oraz zaaranżowane od strony ul. Szewskiej duże zieleńce to elementy, które pozwalają uznać tę realizację za sugestywny przykład modernizacji socrealizmu i zapowiedź zmian, które miały nastąpić w 1956 roku".
Fotopolska.eu
Kolejnym manifestem nowoczesnej architektury i urbanistyki było zaprojektowane w 1957 r. osiedle przy placu Nowy Targ. W tym przypadku również zespół tworzony przez Tarnawskich, W. Czerechowskiego i R. Natusiewicza całkowicie zrezygnował z odtwarzania historycznej zabudowy. W jej miejsce zaproponował powtarzalne, prefabrykowane segmenty utylitarnej architektury.
Fotopolska.eu
"Ewenementem była opracowana dla tego rejonu koncepcja mieszkań o elastycznych planach, modyfikowanych według wskazówek przyszłych mieszkańców" - zaznacza Agata Gabiś. - "Z powodu odgórnych, normatywowych ograniczeń ten pomysł udało się zastosować tylko w pierwszym, eksperymentalnym budynku. Nowy Targ, obecnie zaniedbany i wzbudzający skrajne emocje, pozostaje wciąż jednym z najciekawszych w Polsce przykładów zdefiniowania na nowo historycznego kontekstu za pomocą autorskiej interpretacji obowiązującej ówcześnie urbanistyki".
MIECZYSŁAW MICHALAK
Gdy budowa osiedla dobiegała końca, przed Tarnawskimi otworzył się kolejny ważny rozdział w ich życiu zawodowym. W 1965 roku rozpoczęli prace nad samodzielnym projektem siedziby Zakładu Elektronicznych Technik Obliczeniowych (ZETO). Biurowiec stanął w 1969 roku przy ul. Ofiar Oświęcimskich, a więc znów na Starym Mieście. Miał jednak emanować nowoczesnością.
Parter biurowca ZETO - zaplanowany jako otwarta przestrzeń - przeznaczono dla elektronicznych maszyn cyfrowych (EMC). Eksponowane były za dużymi taflami szkła, tak by można je było podziwiać z ulicy. Na pozostałych kondygnacjach powstały przestronne biura przedzielone lekkimi ściankami, tak by dały się łatwo urządzić. W centralnej części było zielone patio, a także kawiarnia z tarasem.
- "ZETO to futurystyczna oprawa dla pierwszych komputerów, funkcjonalna i estetycznie wyrafinowana, bazująca na op-artowskim zestawieniu czerni i bieli oraz geometrycznych form (kół, kwadratów), o wyważonych proporcjach i harmonijnych, horyzontalnych podziałach elewacji" - chwali dr Gabiś.
Kolejny budynek Tarnawskich był tak futurystyczny, że wybrano go na miejsce akcji filmu fantastyczno-naukowego "Test pilota Pirxa", który był adaptacją opowiadania Stanisława Lema. Tarnawscy bazując na doświadczeniach z ZETO zaprojektowali przy ul. Legnickiej skomputeryzowane centrum elektronicznych badań diagnostyki medycznej. - "Wzniesiony w latach 1976-1977 Dolmed, inspirowany zaawansowanymi japońskimi technologiami, był pierwszym tego typu obiektem w całej Europie Środkowschodniej" - podkreśla Agata Gabiś.
Tarnawscy kolejny raz nie oglądali się na historię, przed wojną w miejscu Dolmedu stał neorenesansowy kościół św. Pawła. Na otwarcie centrum przyjechał sam Edward Gierek. Ze względu na nietypową bryłę - odwrócony, przeszklony ostrosłup - budynek nazywany był Babką Drożdżową, co nawiązywało też do nazwiska ówczesnego sekretarza wojewódzkiego partii, Ludwika Drożdża.
- "Znajomość nowych technologii, estetyczna wrażliwość i umiejętność znalezienia adekwatnej formy architektonicznej doprowadziła do powstania obiektów wyjątkowych" - podsumowuje dr Gabiś. - "Budynki Anny i Jerzego Tarnawskich są jak perfekcyjnie działające urządzenia, podporządkowane jednak nie tylko specjalistycznej funkcji, ale również potrzebie stworzenia miejsc przyjaznych użytkownikom, emanujących spokojem i celowością, na przekór wszechobecnej technicyzacji".
Anna Tarnawska zmarła 28 listopada. Miała 94 lata. Pochowana została na cmentarzu przy ul. Bujwida.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze
nie tyle gorzej, co taniej i szybciej. gdyby nie prefabrykowane osiedla i tysiące mieszkań miasto nie mogłoby się rozwijać.
najbardziej przerażające jest to, że po całym okresie PRL zostaną we Wro może TRZY ciekawe budynki.
A betonowe bloki umierają wraz z ich projektantami - to nie jest dobra rekomendacja dla architekta.
Te stragany przepiękne, nie ma co.