'Pokolenie' Andrzeja Wajdy (1955). Zdjęcia do filmu Wajdy rozpoczęły się w marcu 1954 roku. To był debiut Cybulskiego - zagrał rolę Kostka. W jednej z hal zdjęciowych kręcono wnętrza do tego filmu. A plenery powstawały niedaleko - między placem Grunwaldzkim a ulicą Wyszyńskiego. Powód był prozaiczny - w pobliżu działała całkiem sprawnie stacja energetyczna, dostarczająca prąd filmowcom.
Uważny wrocławianin rozpozna ulicę Piwną czy kościół przy Miłej. Sceny na klatkach schodowych zarejestrowano w kamienicach przy Szczytnickiej i Świdnickiej.
'Rękopis znaleziony w Saragossie' Wojciecha Jerzego Hasa (1964). Film - ikona, obiekt podziwu najwybitniejszych twórców z całego świata, od Luisa Bunuela, przez Martina Scorsese, po Larsa von Triera. Znakomita główna rola Cybulskiego, który gra tu Alfonsa van Wordena.
Jak przedstawić przekonująco na ekranie tę szkatułkową opowieść rozgrywającą się w hiszpańskich plenerach, przy założeniu, że zdjęcia powstaną w Polsce?
Dla ekipy Hasa nie było rzeczy niemożliwych. Góry Sierra Morena z powodzeniem zastąpiły skałki Jury Krakowsko-Częstochowskiej, madrycki Park Retiro - pergola przy Hali Stulecia. A sam Madryt? Zbudowano go z gipsu i drewna na terenach kąpieliska Morskie Oko. Wnętrza odtworzono w halach wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych.
'Cała Naprzód' Stanisława Lenartowicza (1967). Sympatyczna komedia ze Zbigniewem Cybulskim w głównej roli marynarza, zdjęcia do niej powstawały w 1966 roku. Zaskakujący element tej układanki - plenery, które widz zauważy w pierwszej kolejności to widoki Szczecina z tamtejszą stocznią i egzotyczne migawki z Dakaru. Produkcję wsparła Polska Żegluga Morska w Szczecinie, więc zdjęcia powstawały częściowo na pokładzie drobnicowca m/s 'Kraków', który pokonywał trasę ze Szczecina do Nigerii, przez Casablankę i Dakar właśnie.
Pojawia się Książ, ale Wrocław jest tu też mocno obecny - przede wszystkim ze względu na zainscenizowane w wytwórni wnętrza kajut, ładowni, marokańskiego haremu - te dekoracje stanęły właśnie na Pergoli - i portowych tawern czy zamkowych komnat. Premiera odbyła się już po śmierci Cybulskiego, w kwietniu 1967 roku.
'Morderca zostawia ślad' Aleksandra Ścibora-Rylskiego (1967). Ostatni film, w którym zagrał Cybulski. Trochę sensacja, trochę dramat psychologiczny - opowiada o poszukiwaniu sprawcy popełnionego w ostatnich godzinach niemieckiej okupacji morderstwa.
TOMASZ PIETRZYK
Oglądaniu go towarzyszy dziwne uczucie - to dlatego, że w postsynchronach postaci Cybulskiego użyczył głosu Tadeusz Łomnicki. Niemal w całości nakręcony na wewnętrznym dziedzińcu Urzędu Wojewódzkiego. Ale pojawiają się też miejsca już nieistniejące, jak ruiny hali targowej przy ul. Kolejowej, place Uniwersytecki i Katedralny oraz Teatr Polski przy Zapolskiej.
'Popiół i diament' Andrzeja Wajdy (1958). To roli w arcydziele Wajdy Cybulski zawdzięcza porównania do Jamesa Deana. Aktor odrzucił sugestie kostiumograf i uparł się, żeby grać we własnej kurtce, dżinsach, przyciemnianych okularach i pionierkach. Jak na film, który niemal w 80 procentach powstał w atelier wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych, plenery są wyjątkowo znaczące i rozpoznawalne.
W jednej z najbardziej znanych scen do tego filmu - Maciek Chełmicki (Cybulski) wraz z barmanką Krystyną (Ewa Krzyżewska) wchodzą do kościoła. Płot, wzdłuż którego idą wciąż stoi między Monopolem a kościołem św. Doroty. Samo wnętrze, w którym wisi krucyfiks odwrócony głową w dół zagrała jednak inna świątynia - ówczesna św. Barbary, częściowo zburzona, dziś Cerkiew Katedralna Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy przy ul. Mikołaja. Swój udział w 'Popiele i diamencie' ma też Trzebnica, a konkretnie - kaplica Św. Jadwigi, gdzie nakręcono scenę zamachu.
'Popiół i diament' Andrzeja Wajdy (1958). Tutaj rozgrywa się cała końcowa sekwencja filmu. Pod nasypem kolejowym, w miejscu, gdzie dziś kwitnie knajpiane życie Wrocławia kończy się historia Maćka Chełmickiego. Oglądamy wiadukty kolejowe nad ulicami Zielińskiego i Komandorską. Sama śmierć bohatera filmu rozgrywa się w okolicach dzisiejszego Wzgórza Andersa.
'Giuseppe w Warszawie' Stanisława Lenartowicza (1964). Jedna z najlepszych powojennych polskich komedii. W opowieści o włoskim żołnierzu, który przypadkowo spędza okupację w Warszawie, Cybulski gra Staszka, malarza, który od wszelkiej konspiracji stara się (nieskutecznie) trzymać jak najdalej.
TOMASZ PIETRZYK
Wrocławski Główny udaje tu warszawski dworzec podczas hitlerowskiej okupacji - na peronach pojawia się napis 'Warchau'. Żeby odnaleźć inne plenery do tego filmu, trzeba przespacerować się ulicami Nową i ks. Witolda. Z tyłu dworca z powstawały inne sceny - budynki, w których zagrały już nie istnieją.
'Salto' Tadeusza Konwickiego (1965). To już dłuższa wycieczka i warto powtórzyć trasę Kowalskiego-Malinowskiego (Cybulski), czyli pojechać pociągiem do tej wrocławskiej dzielnicy. Warto spojrzeć w okno, kiedy będziemy mijać Park Złotnicki - widok niewiele się zmienił.
Nie polecamy skoków do i z pociągu, jakie uprawia bohater, ani pakowania się do rzeki - lepiej wysiąść na stacji i urządzić sobie spacer ulicą Promenada, gdzie rozeźlony tłum mieszkańców filmowego miasteczka wypędza bohatera, a potem wybrać się w stronę kościoła przy ul. Skoczylasa, gdzie plejada gwiazd polskiego kina - m.in. Gustaw Holoubek i Zdzisław Maklakiewicz - tańczy ekstatyczne salto do muzyki Wojciecha Kilara.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze