Opuszczone miasta w Polsce. Niektóre próbują się odrodzić

To chyba najbardziej znane opuszczone miasto w Polsce. Leży blisko Wrocławia, bo zaledwie 128 km od stolicy województwa - około 20 km na północ od Bolesławca, tuż przy granicy z województwem lubuskim. Z Pstrąża, znanego również jako Strachów, dziewiętnaście lat temu wyjechali żołnierze radzieccy i nikt już tam po nich nie zamieszkał. Zrujnowane budynki straszą wybitymi oczodołami okien.

Osiem czteropiętrowych bloków, zwanych popularnie leningradami i blisko 200 innego rodzaju budynków, w tym co najmniej kilkadziesiąt ceglanych domków, jakby jednorodzinnych, postawionych jeszcze przez Niemców. Pomiędzy nimi brukowane ścieżki. Ci, którzy dawniej tu bywali pamiętają kino, saunę, kasyno, szkołę z basenem i sklepy. Tory, choć zarośnięte, przypominają, że kiedyś dojeżdżał tu pociąg. O tym, że minęło już prawie 20 lat świadczą obdrapane ściany wewnątrz budynków, sterty pozostawionego na zewnątrz gruzu. Część domów nie ma już dachów, szyb, czy nawet podłóg. Z piwnic wyrastają brzozy, w schodach brakuje kilku stopni, a do środka domu można wejść przez dziurę w ścianie.

Fot. Sławomir Pawłowski / Agencja Gazeta

Obecnie miasta wciąż służy wojsku - trenują tu m.in. służby specjalne czy jednostki ratownictwa, uczące się tu, jak ratować ludzi na terenach... katastrof budowlanych. Choć oficjalnie Pstrąże służy jako poligon, domy (w tym wielorodzinne bloki), sklepy i szkoły stoją puste. Niektórzy Pstrąże nazywają dziś polskim odpowiednikiem miasta Prypeć, czyli największej osady, wysiedlonej po wybuchu reaktora w Czarnobylu.

Piętnaście kilometrów na zachód od Pstrąża leży Świętoszów. Miasto opustoszało po wyjściu z Polski żołnierzy Armii Czerwonej. Temu miasto jednak udało się odrodzić. Z pozoru wygląda jak każde 2,5-tysięczne miasteczko: domki jednorodzinne, mała stacja benzynowa, lokalny supermarket przy głównym skwerze, tuż obok przystanku autobusowego. O jego przeszłości przypominają stojące na uboczu, identycznie jak te z Pstrąża leningrady. Tu jednak wejścia do nieużywanych klatek zabito deskami, dookoła skoszono trawnik, a w części bloków nawet ktoś zamieszkał.

W obydwu miastach do 1992 roku mieszkało około 30 tys. Rosjan. Byli to radzieccy żołnierze wraz z rodzinami. Na prawie 50 lat odgrodzili się murem od mieszkających w okolicy Polaków, wewnątrz tworząc swoje w pełni zagospodarowane enklawy.

Fot. Sławomir Pawłowski / Agencja Gazeta

Miejscowość leżąca w województwie zachodniopomorskim, oddalona 12 km od miasta Borne Sulimowo. Do 1992 roku miejscowość ta była bazą Armii Radzieckiej (stacjonował tam 82 Gwardyjski Pułk Strzelców Zmotoryzowanych). W 1993 roku Kłomino zostało włączone do polskiej administracji wraz z sąsiadującym Bornem Sulinowem. Jednak w przeciwieństwie do Bornego Sulinowa Kłomino, nie zostało zasiedlone.

Swego czasu pojawiła się oferta sprzedaży Kłomina za 2 mln złotych, chętny się jednak nie znalazł. Aktualnie w Kłominie dobiegają końca prace związane z budową kotłowni olejowej, oczyszczalni ścieków, hydroforni i wysypiska śmieci. Od 2008 miasto jest wyburzane. Pozostaną tylko 4 budynki: 1 należący do urzędu gminy Borne Sulinowo, jeden prywatny blok oraz 2 należące do Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.

Miejscowość położona jest wśród lasów w województwie lubuskim, nad Jeziorem Kęszyckim, 10 km na południowy zachód od Międzyrzecza. To teren dawnej radzieckiej bazy wojskowej. Kiedy w 1993 żołnierze rosyjscy całkowicie opuścili bazę, miasteczko zaczęło popadać w ruinę.

Historia miejscowości sięga końca lat dwudziestych ubiegłego wieku, kiedy w 1927 roku Niemcy rozpoczęli budowę w środku lasu kompleksu koszarowego dla żołnierzy Wehrmachtu. Po wojnie dawne koszary Wehrmachtu nazywane były "Gródkiem". W latach 1945 1956 stacjonował tu garnizon Wojska Polskiego. Od lipca 1994 Kęszyca Leśna jest samodzielną miejscowością i siedzibą sołtysa w gminie Międzyrzecz. Znajdują się tutaj: hotel z restauracją, kilka sklepów, remiza OSP z muzeum pożarnictwa, kaplica i przystanek. Ciekawą pozostałością po armii radzieckiej jest monumentalny pomnik przedstawiający czołgającego się łącznościowca na terenie bazy łączności dalekosiężnej Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej.

Wikimedia

A dokładnie to Zespół Domów Wypoczynkowo Szkoleniowych HPR Porąbka-Kozubnik, były ośrodek Hutniczego Przedsiębiorstwa Remontowego w Katowicach. Znajduje się w Beskidzie Małym. To spory obiekt, bo zajmuje 7,5 hektara.

Był ośrodkiem samowystarczalnym, posiadał własne ujęcie wody, oczyszczalnię ścieków, awaryjny system zasilany dwoma czołgowymi silnikami o mocy 400Kw, własną stację benzynową. Ośrodek zatrudniał stały personel medyczny. Do dyspozycji była także karetka pogotowia. Budowa rozpoczęła się w 1968 roku i w ciągu dwóch lat powstała większość obiektów Zespołu Domów. Gośćmi luksusowych apartamentów byli głównie partyjni dygnitarze. Bywał tam również syn Leonida Breżniewa. Ośrodek posiadał obszerne sale konferencyjne, organizowano tu więc także obrady komisji RWPG do spraw hutnictwa. W roku 1987 padł rekord - ośrodek był odwiedzony przez 31 tys. 387 osób.

Świetność tego miejsca skończyła się wraz z upadkiem PRL-u. Najpierw kupili go dwaj bracia, ale ich spółka upadła. W latach 2013-2014 firma Sawa Apartments obiecała zrobić z tego miejsca polskie Davos. Wciąż jednak trwa renowacja i budowa nowych obiektów. W ramach pierwszego etapu powstanie łącznie 96 apartamentów w trzech budynkach. Termin zakończenia planowany jest na drugi kwartał 2017 r. W jednym z budynków przygotowane zostaną 34 apartamenty specjalnie dedykowane dla osób w wieku 55+ oraz infrastruktura, w której wykonywane będą zabiegi rehabilitacyjne.

Krzystkowice to byłe miasto w województwie lubuskim, obecnie zachodnia dzielnica miasta Nowogród Bobrzański. Podczas II wojny światowej działał tu Kombinat DAG Alfred Nobel Krzystkowice (Alfred Nobel Dynamit Aktien-Gesellschaft). Fabryka została założona prawdopodobnie w 1939 roku jako filia koncernu IG Farben. Jej profil produkcji jest nie do końca znany z powodu braku dokumentacji. Na bardzo ściśle strzeżonym terenie zakładu znajdowały się bloki mieszkalne i kasyna, własna straż pożarna i sieć kolejowa z licznymi rampami przeładunkowymi. Istniała tu też filia obozu koncentracyjnego Gross Rosen, którego więźniowie stanowili dużą część siły roboczej fabryki. Całość zajmowała ok. 35 km powierzchni. Część terenu jest niedostępna z powodu przejęcia przez jednostkę wojskową oraz zakład karny w pobliskim Krzywańcu.

Wikimedia