Magiczne Karkonosze. Poczujecie się jak w Alpach [TRASY]

Karkonosze pewnie byłyby dzisiaj inne, gdyby trzy lata temu nie stały się miejscem wielkiej batalii. Spółka Sudeckie Hotele i Schroniska PTTK chciała znaleźć nowego ajenta dla leżącego nad Małym Stawem schroniska Samotnia. Głównym kryterium była cena, a w drugiej kolejności pomysł na prowadzenie schroniska. Konkurencją dla Magdy i Sylwii Siemaszko, które zarządzają schroniskiem od 22 lat, a od 1966 r. robił to Waldemar - mąż Sylwii, okazał się restaurator z Karpacza, prowadzący wówczas bar na szczycie Śnieżki.

Turyści najpierw zamarli, przerażeni wizją kompletnego skomercjalizowania kultowego klimatycznego schroniska. A potem chwycili za broń. Był nią Facebook. Zamieścili w nim apel "Ratujmy Samotnię". Chcieli, by nadal pozostała 'tym samym miejscem magicznym, domem dla wszystkich zakochanych w górach'.

Zakochanych w górach było 12 tysięcy, a wśród nich: himalaiści Piotr Pustelnik, Krzysztof Wielicki, Artur Hajzer, aktorzy Borys Szyc i Kinga Preis, restauratorka Magda Gessler i miliarder Leszek Czarnecki.

- Schronisk w polskich górach jest dużo. Ale dar kumulowania nadzwyczajnych emocji posiadają jedynie niektóre - tymi słowy bronił Samotni Bogdan Zdrojewski, ówczesny minister kultury.

Turysta Andrzej Skubiszak na FB Samotni ogłosił: 'Od zawsze i na zawsze najcudowniejsze miejsce, z wyjątkowym klimatem, do którego się tęskni i z radością wraca'. A Iwona Demianuk zapewniła, że 'w tym pięknym schronisku odzyskuje się radość życia i dystans do wielu spraw'. Ratowanie Samotni zakończyło się sukcesem. PTTK się poddał, ale Magdzie i Sylwii Siemaszko podniósł czynsz. Nic to. Turystów wcale tu nie ubywa.

Nalewkę z szyszek, ponoć znakomitą, lano strudzonym wędrowcom w budzie pasterskiej na polanie Złotówka. Jej właściciele przybycie każdego jednego obwieszczali na całe Karkonosze, trąbiąc na rogu. Z takimi fanfarami również ich żegnali. Doświadczył tego wielki niemiecki poeta Johann Wolfgang Goethe, który przebywając tu we wrześniu 1790 r., zrywał się nad ranem, by podziwiać wschód słońca nad Karkonoszami.

Czy zima, czy lato, wciąż można z poety brać przykład. Tyle że zamiast z drewnianej budy, wyjdziemy witać świt ze Strzechy Akademickiej. Budynek stoi tu już od 1907 r., kiedy go oddawano, był supernowoczesny - z elektrycznym oświetleniem, centralnym ogrzewaniem, bieżącą wodą i łazienkami. Mimo że współcześni malkontenci narzekają na linoleum rodem z PRL-u, materace pamiętające Gierka i prysznic, pod który można wejść w określonych godzinach, Strzecha jest jednak miejscem magicznym w Karkonoszach. No i jakie z niej widoki. Na Srebrny Upłaz, Słonecznik i Pielgrzymy.

Żółty szlak sprowadza stąd do Karpacza, zaś w kierunku wschodnim umożliwia dojście przez Biały Jar do Śląskiej Drogi. Ze Strzechy blisko jest też do Samotni, raptem 15 minut.

Dla turystów żądnych mocniejszych wrażeń dobry będzie relaks w schronisku Nad Łomniczką. Jest bez prądu i ma niepowtarzalny klimat. 'Wraz z zapadnięciem zmroku zapalane są świece, wokół schronu spostrzec można drewno na opał. Kto nigdy tam nie był, temu polecam, choć jeden raz wpaść do Nad Łomniczkę, szczególnie pod wieczór' - zachęca w internecie jeden z turystów, a inny na FB schroniska chwali je jeszcze za coś innego: 'Naleśniki z truskawkami pycha! Pozdrowienia dla szalonego Pana - orkiestry: kucharza, gospodarza i dostawcy'.

W przeciwieństwie do innych karkonoskich schronisk, to Nad Łomniczką nie oferuje noclegów i choć tędy prowadzi szlak na Śnieżkę, jest trochę zapomniane z powodu popularności wyciągu na Kopę. Choć wielu wędrowców schronisko Nad Łomniczką traktuje jako zwykłą stołówkę, trzeba tam koniecznie zajść. Wystarczy wyjść z Karpacza czerwonym szlakiem przy rondzie Biały Jar albo żółtym przez Wilczą Porębę.

Nie trzeba jechać do Austrii, Szwajcarii czy Włoch, by poczuć klimat Alp. Trzeba tylko dotrzeć na Śnieżne Kotły. To atrakcja dla cierpliwych, którzy nie boją się długich i męczących podejść do schroniska nad Łabskim Szczytem ze Szklarskiej Poręby. Wysiłek warto podjąć, bo dwa Śnieżne Kotły (Mały i Wielki) są najbardziej znanymi i najefektowniejszymi kotłami polodowcowymi Karkonoszy. Przenoszą turystów w Alpy i nie jest to żart.

Dowód pierwszy - roślinność: sasanka alpejska, modrzyk górski, którego łacińska nazwa to Cicerbita alpina, zimoziół północny, który jest reliktem epoki polodowcowej, czy rdest wężownik. Najstarsze występujące tu rośliny - porosty miseczkowate - mają 600 lat, a paproć rozrzutka alpejska jest w Kotłach jedynym w Polsce miejscem prócz Tatr, gdzie można ją spotkać.

Widoki i klimat to dowód drugi. Na dnie Kotłów, których górna krawędź położona jest na wysokości 1490 m n.p.m., a dno na 1200 m n.p.m., śnieg potrafi się tu utrzymywać jeszcze w połowie lata.

Ci, którzy preferują łagodniejsze wzniesienia, mogą z Kotłów zobaczyć: Góry Izerskie, Kaczawskie, Rudawy Janowickie i Kotlinę Jeleniogórską, a przy dobrej pogodzie nawet Ślężę na Przedgórzu Sudeckim.

Komu mało takich atrakcji, powinien poszukać w Karkonoszach subarktycznej tundry. Gdzie? Pod Śnieżką na Białej Łące na wysokości 1400 m n.p.m., gdzie swoje źródła mają rzeki Upa i Biała Łaba. Rozciąga się tu Torfowisko Upa - unikat, do którego niebieskim szlakiem turyści wciąż wracają, ciągnąc od Śląskiego Domu w stronę Lucni Boudy po czeskiej stronie.

Nie ma chyba turysty, który nie zrobiłby sobie tu pamiątkowego zdjęcia. Woda leje się tu z wysokości 27 metrów, a legenda głosi, że to nie zwykły strumień, ale łzy siedmiu rusałek opłakujących swoją siostrę Łabudkę, która spadła z urwiska, nieszczęśliwie zakochawszy się uprzednio w śmiertelniku Kamieńczyku Broniszu.

Gmina Szklarska Poręba wie, jaki skarb ma na swoim terenie na wysokości 846 m n.p.m. Na swojej stronie internetowej przypomina, że ten jeden z najpiękniejszych zakątków Karkonoszy grał w brytyjskiej produkcji "Opowieści z Narnii: Książę Kaspian". Aby to zobaczyć na własne oczy, trzeba dzisiaj zapłacić. Normalny bilet wstępu kosztuje 6 zł, a ulgowy - 3 zł.

W listopadzie na terenie dawnej osady Budniki żegnane jest Słońce. Przez mieszkańców Kowar, Karpacza, Jeleniej Góry, Wrocławia, turystów z kraju, ale też Niemiec czy Belgii. Symbolicznie wygaszają lampę naftową, by zapalić ją ponownie w marcu.

Takie żegnanie i witanie Słońca w Budnikach, nad potokiem Malina, na 850 m n.p.m., to wspomnienie po osadzie założonej w okresie wojny trzydziestoletniej dla chroniących się w górach okolicznych mieszkańców. Słońce nie dochodziło do niej aż przez 113 dni w roku. Chowało się 26 listopada, by oświecić ponownie domostwa 19 marca. Zdecydowało o tym położenie osady, po której niewiele dzisiaj zostało. Zniknęła 50 lat temu i tylko gdzieniegdzie rosną jeszcze tu drzewa owocowe, gdzieniegdzie można się natknąć na pozostałości fundamentów domów.

Mają też Budniki na kartach historii zapisaną hrabinę Radziwiłłównę, właścicielkę pałacu Cieszyca w Kowarach, która zainaugurowała pomoc charytatywną dla mieszkańców wsi, zamawiając dla nich 61 par dużych butów oraz 12 par małych. Po niej pałeczkę przejęła jej córka hrabina Wanda Czartoryska, żona Adama Czartoryskiego, która dzieci z Budnik ubierała ciepło od stóp do głów.

Ale z Budnikami związana jest też ogromna tragedia. W XVIII i XIX w. były miejscem, przez które przebiegała przemytnicza ścieżka. Z Austrii do Prus szmuglowano tędy tabakę i tytoń. Po II wojnie światowej szukano tu uranu, co zakończyło życie Budnik, ale odrodziło się ono dzięki turystom, dla których organizowano wycieczki do Białego Jaru, polodowcowej niszy o wąskim, głęboko wciętym dnie.

20 marca 1968 rozegrał się w nim dramat. Pod lawiną zginęło 19 osób: 13 Rosjan, 4 Niemców oraz dwóch Polaków. Pięć innych osób objętych lawiną zdołało się uratować. Zatrzymali się na chwilę w miejscu, gdzie szlak w lewo biegnie na Kopę, a w prawo, w poprzek Białego Jaru, odbija do schroniska Strzecha Akademicka.

Biały Jar to piękne miejsce. I trzeba je zobaczyć - ku przestrodze i z pokory dla gór.