Młodzi wrocławianie przeciwko nietolerancji. Działania we Wrocławiu [PRZEGLĄD]

- To ich wkład w walkę z dyskryminacją i nienawiścią - mówi Edyta Cieślar, pedagożka szkolna.

Gimnazjaliści pomalowali bramę jednej z zabytkowych kamienic w czerwcu. Jej ściany obficie pokrywały bazgroły z faszystowskimi symbolami i wulgarnymi hasłami dyskryminującymi mniejszości narodowe i osoby homoseksualne. Dziś brama jest czysta, a ślad po obelżywych napisach zniknął. Wszystko dzięki zaangażowaniu i pracy uczniów z Gimnazjum nr 3.

Szkolną akcję zorganizowano w ramach projektu edukacyjnego. Uczniowie na lekcjach zapoznawali się z przejawami nietolerancji, aktami wandalizmu i przemocy słownej w szkole czy w przestrzeni miejskiej.

- Wspólnie z uczniami przeprowadziliśmy ankietę, by sprawdzić ich wiedzę oraz zbadać, czy w szkole występuje problem dyskryminacji - mówi Edyta Cieślar.

W badaniu wzięło udział 80 gimnazjalistów. Okazało się, że ponad 60 proc. uważa się za osoby tolerancyjne. W ankiecie uczniowie odpowiadali, że przejawy dyskryminacji najczęściej obserwowali w swojej dzielnicy. Ponad 30 proc. stwierdziło, że w szkole. Wśród najbardziej dyskryminowanych grup społecznych uczniowie wymieniali Romów, Żydów, czarnoskórych i Wietnamczyków.

Akcja antyfaszystowska w Gimnazjum nr 3 to skutek współpracy szkoły z wrocławskimi spółkami - zarządcą nieruchomości Wrocławskie Mieszkania i Wrocławską Rewitalizacją, która na zlecenie miasta prowadzi wieloletni program rewitalizacji Przedmieścia Oławskiego.

- Dla nas najważniejsze było zaangażowanie młodzieży. Skontaktowaliśmy się ze szkołą i prowadziliśmy konsultacje społeczne z mieszkańcami tego rejonu - mówi Grażyna Adamczyk-Arns, prezes zarządu Wrocławska Rewitalizacja. Podczas rozmów z uczniami okazało się, że zaniedbane i pobazgrane wulgarnymi hasłami bramy i elewacje budynków były dla nich naprawdę istotnym problemem.

Projekt zaczął się we wrześniu 2013 roku z inicjatywy Rzecznika Praw Obywatelskich prof. Ireny Lipowicz i Prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza.

Celem projektu jest pokazanie poprzez edukację historyczną, do czego może prowadzić brak reakcji na postawy skrajnie ksenofobiczne czy nacjonalistyczne, wskazanie pozytywnej alternatywy, promowanie pozytywnych zachowań, przeciwdziałanie przemocy i agresji, kształtowanie postawy otwartości wśród młodzieży i dzieci.

W ciągu dwóch lat w projekcie wzięło udział ponad 17 tys. uczniów wrocławskich szkół. Młodzi wrocławianie odwiedzają miejsca szczególnie ważne dla polskiej tożsamości historycznej.

Szkoły podstawowe - poznają ścieżki kulturowe w Dzielnicy Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań we Wrocławiu

Gimnazja - Muzeum Gross-Rosen lub inne miejsca zagłady na Dolnym Śląsku

Szkoły ponadgimnazjalne - Muzeum Auschwitz lub inne miejsce zagłady w Polsce

Każda grupa przed wyjazdem jest do niego przygotowywana, a po wyjeździe uczniowie wraz z opiekunem podsumowują pobyt. Dla nauczycieli wydano podręcznik ze scenariuszami lekcji przygotowującymi do wyjazdu oraz prowadzone są specjalne szkolenia i wyjazdy edukacyjne.

Projekt wykazał, że 95 proc. uczniów uznało, że wizyta w Miejscu Pamięci wywarła na nich wrażenie, 67 proc. po wzięciu udziału w projekcie w większym stopniu okazuje szacunek drugiemu człowiekowi, a 65 proc. bardziej szanuje prawo innych osób do wyrażania swoich poglądów.

Gmina Wrocław jako jedyna w Polsce dofinansowuje wyjazdy edukacyjne do Miejsc Pamięci. Młodzież dopłaca tylko 50 zł do dwudniowego wyjazdu edukacyjnego z noclegiem i wyżywieniem.

W październiku 2014 roku zorganizowano happening zamalowywania symboli mowy nienawiści, który rozpoczął 'Sztafetę Szkół Stop Mowie Nienawiści'. Akcja obejmuje wrocławskie szkoły, które chcą aktywnie angażować się na rzecz przeciwdziałania mowie nienawiści oraz dbać o najbliższe otoczenie. Projekt jest ukierunkowany na uświadomienie, czym jest mowa nienawiści, jak można na nią reagować i jej przeciwdziałać.

Podczas sztafety odbywają się wykłady, warsztaty dla nauczycieli i młodzieży, m.in.: 'Co to jest tolerancja i jakie są jej granice', 'Rasizm w języku',  'Mowa nienawiści boli i pociąga za sobą konsekwencje prawne?, 'Stereotypy - uprzedzenia, 'dyskryminacja'.

W projekcie udział biorą szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne, które nominują kolejne do udziału w akcji. Symbolicznie przekazują sobie 'złoty wałek' do zamalowywania przejawów mowy nienawiści w swoim otoczeniu. Akcja trwa cały rok szkolny i cieszy się dużym zainteresowaniem.

- Miasto może bardzo wiele zyskać na integracji mieszkańców z osobami z różnych kultur, religii czy narodowości. Wrocław ma problem z ksenofobią i rasizmem. Negatywną atmosferę wytwarzają niepotrzebne konflikty i nieporozumienia. Najważniejsze jest wypracowanie wśród młodych osób ogólnej wrażliwości, dzięki której więcej ludzi bardziej otworzy się na dialog i komunikację - twierdzi Oliwia Tarasewicz-Gryt, jedna z założycielek fundacji WrOpenUp.

WrOpenUp to autorski program kilkorga wrocławian, którym przeszkadzają przejawy rasizmu i ksenofobii. Do współpracy nakłonili gigantów biznesu - m.in. Google, HP i IBM - i z ich pomocą stworzyli od podstaw program antydyskryminacyjny. - Chcemy pokazać, że warto poznawać różnych ludzi. Wystarczy tylko chcieć z nimi rozmawiać - mówi Oliwia Tarasewicz-Gryt. - Nie walczymy z nietolerancją, chcemy pokazać, że otwartość na inność jest wartością.

Licealistów i gimnazjalistów w grupach cztero- lub pięcioosobowych zapisywali nauczyciele. Projekt obejmie praktyczne warsztaty dla uczniów i nauczycieli prowadzone przez ekspertów z wyższych uczelni i międzynarodowych trenerów.

W jednym z zaniedbanych podwórek u zbiegu ulic Paulińskiej i Rydygiera powstała kolorowa ściana. Dzieci namalowały graffiti przedstawiające dwa smoki ziejące kolorowymi kwiatami i romskie koło.

Za pomocą farb i sprayów dzieci przelały na ścianę swoje artystyczne ekspresje i obrazy przedstawiające miłość i szacunek do drugiego człowieka. Pomagał w tym Dariusz Paczkowski z fundacji Klamra, który jeździ po różnych zakątkach Polski i maluje kolorowe graffiti przeciwko mowie nienawiści w ramach społeczno-edukacyjnej kampanii Mowa Miłości.

- Dzieci bardzo się zaangażowały. Na początku wszyscy się wstydzili. Mówili, że nie potrafią, a to guzik prawda. Jak zaczęli malować, to potem trudno było ich od tego odciągnąć - mówił Paczkowski.

Grupy najmłodszych z Nadodrza i koczowiska przy ul. Kamieńskiego pierwszy raz spotkały się ze sobą w piątek. Mogły się nawzajem poznać podczas warsztatów na temat historii i kultury romskiej, które poprowadziła Małgorzata Mirga z Romskiego Stowarzyszenia Oświatowego "Harangos".

- Grę zespołową widać tu na podwórku. Kiedy ktoś źle malował, to nikt nikogo nie obrażał. Wspólnie poprawiali kontury graffiti - tłumaczyła Małgorzata Mirga.

Partnerami projektu jest stowarzyszenie Nomada, Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego oraz Wrocławska Rewitalizacja.

Autorski projekt jednostki miejskiej Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli skierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Z powodzeniem jest realizowany od stycznia 2014.

Cel: uczenie otwartości na drugiego człowieka, uwrażliwienie na niepełnosprawność, pokazanie trudnej, obciążonej uprzedzeniami historii, zachęcenie do szanowania przestrzeni miasta, uczenie przedsiębiorczości i odbioru sztuki.

Zajęcia w ramach projektu to: praktyczne ćwiczenia pracy w grupie, nauka bezinteresownej pomocy drugiemu człowiekowi i odpowiedzialności za innego oraz

zwiedzanie historycznych miejsc w mieście. Przez cały czas wszyscy uczestnicy mają obowiązkowo wyłączone telefony komórkowe. W muzeach zakrywa im się oczy, by poznawali sztukę wczuwając się w sytuację osoby niewidomej.