Zespó³ zamkowo-pa³acowy znajduje siê na wzniesieniu w centrum Miêdzylesia. Sk³ada siê z renesansowego zamku z dziedziñcem i wie¿± oraz barokowego pa³acu. W pó³nocnej czê¶ci kompleksu stoi ko¶ció³ pod wezwaniem Bo¿ego Cia³a. Murowany zamek powsta³ w mie¶cie prawdopodobniej w po³owie XIV wieku.
W kolejnych stuleciach jego dzieje by³y burzliwe - w XV wieku spalili go husyci, ju¿ odbudowany by³ w rêkach czeskich i niemieckich, w tym rodu von Tschirnhaus - jednego z najpotê¿niejszych ¶redniowiecznych rodów rycerskich w regionie. W po³owie XX wieku zabytek nale¿a³ do skarbu pañstwa i zosta³ odrestaurowany. Zaadaptowano go na cele kolonijno-wczasowe. W 1972 roku w Miêdzylesiu by³ po¿ar, w wyniku którego sp³onê³a renesansowa czê¶æ zamku. Kolejny raz zaczêto go remontowaæ.
Zamek w Miêdzylesiu. Mat. Zamek Miêdzylesie
Od siedmiu lat kompleks nale¿y do firmy Zamek Miêdzylesie. Kilka lat temu do³±czy³ siê do niej wroc³awski architekt Jerzy Adamiczka. - Rezygnowa³ jeden ze wspólników i kolega zaprosi³ mnie do wspó³pracy. Pojecha³em do Miêdzylesia, zobaczy³em zamek i siê zakocha³em. To trudna i bolesna, ale jednak mi³o¶æ - opowiada.
Z dawnego wygl±du obiektu zachowa³a siê stara kamieniarka, kilka pieców kaflowych, pierwsza w Polsce zabudowana galeria, sala barokowa ze stiukami i XVII-wiecznym piecem oraz kilka rze¼b z piaskowca.
- Zachwyci³ mnie klimat tego miejsca. W czê¶ci renesansowej s± sale wokó³ dziedziñca, które wprowadzaj± nastrój tajemniczo¶ci. Bardzo lubiê te¿ widok z wie¿y na okoliczne góry i lasy. Ten krajobraz jest jeszcze nie ska¿ony kulturowo - mówi Adamiczka.
W zamku wci±¿ trwaj± prace. Docelowo ma byæ w nim hotel ze spa, podziemny basem i klub, który bêdzie dostêpny dla mieszkañców Miêdzylesia. W salach reprezentacyjnych ma siê znale¼æ muzeum. W³a¶ciciele planuj± tak¿e organizowaæ w nich koncerty.
Aktualnie w kompleksie dzia³a ju¿ niewielki hotel, restauracja i dwie galerie sztuki.
Pa³ac powsta³ pod koniec XVIII wieku. W stylu barokowym wzniós³ go hrabia von Hartig. Od strony po³udniowej zosta³ za³o¿ony ogród, który otoczono kamiennym murem. Nied³ugo potem obiekt przeszed³ w rêce rodu von Mutius. Pó¼niej jeszcze kilkukrotnie zmienia³ w³a¶cicieli. W 1881 roku maj±tek naby³ baron Artur von Seherr-Thoss, a nastêpnie go przebudowa³.
Z³ote czasy pa³acu trwa³y a¿ do koñca pierwszej po³owy XX wieku. Pó¼niej zabytek wraz z zabudowaniami folwarcznymi pe³ni³y funkcje mieszkalno-u¿ytkowe. Obiekty nie by³y odnawiane, a ich pomieszczenia podzielono na mniejsze. Po 2004 roku zaczêli siê tam pojawiaæ wandale i z³odzieje.
Wnêtrze pa³acu w Kamieñcu. Fot. Rafa³ Lipski
Katarzyna i Wojciech Hutny z Warszawy przyjechali do Kotliny K³odzkiej za namow± znajomych. Wcze¶niej rzadko podró¿owali w te rejony.
- Urzek³a mnie przyroda, zabytki i mo¿liwo¶æ zwiedzania kopalni. Ta okolica jest zdecydowanie za ma³o rozpropagowana - mówi Wojciech Hutny.
Razem z ¿on± na pocz±tku kupili XIX-wieczny dom w Kudowie-Zdroju. Zaczêli coraz czê¶ciej przyje¿d¿aæ do Kotliny K³odzkiej. Odkryli, ¿e w ka¿dej wsi s± jakie¶ piêkne budynki. Którego¶ dnia trafili do Kamieñca.
- Pa³ac by³ w op³akanym stanie. Pomy¶leli¶my: Co za szaleniec to kupi? - wspomina Hutny.
Obiekt nie by³ wtedy na sprzeda¿, ale ma³¿eñstwo zaczê³o ¶ledziæ jego losy. Po pewnym czasie przyjechali na przetarg. Katarzyna Hutny ba³a siê, ¿e nie kupi± zabytku. - A ja bojê siê, ¿e kupimy ten pa³ac - powiedzia³ wtedy jej m±¿.
Remont obiektu, razem w pracami w ogrodzie, trwa³ piêæ lat. Teraz znajduje siê w nim dziesiêæ pokoi, sala reprezentacyjna i ma³a wystawa o historii budynku. Przez ca³± dobê do dyspozycji chêtnych jest park.
Pokój w pa³acu Kamieniec. Mat. Pa³acu Kamieniec
Kompleks pa³acowo-parkowy znajduje siê w centrum wsi. Powsta³ na bazie ¶redniowiecznej wie¿y mieszkalnej, która w XVI wieku zosta³a przebudowana na renesansowy pa³ac z wewnêtrznym dziedziñcem. Trafi³ on pó¼niej w rêce Johanna Friedricha von Herbersteina, który przebudowa³ pa³ac na styl barokowy. Do udzia³u w pracach zaprosi³ w³oskich sztukatorów i rze¼biarzy. To wtedy powsta³a dekoracja kaplicy pa³acowej, sali terreny i pawilonu ogrodowego.
S³aw± cieszy³ siê teatr pa³acowy, który na pocz±tku XIX wieku powo³a³ hrabia Johann Hieronymus von Herberstein. Przez osiem miesiêcy w roku pokazywano tam trzy spektakle tygodniowo. Z polecenia w³a¶ciciela teatru ogród pa³acowy zamieniono w park krajobrazowy, który przetrwa³ do teraz.
W 1931 roku pa³ac sprzedano dzisiejszej Bystrzycy K³odzkiej (wtedy gmina Habelschwerdt), a po zakoñczeniu II wojny ¶wiatowej kierowano do niego mieszkañców z okolic Stanis³awowa.
Pod koniec XX wieku zabytek trafi³ w rêce osoby prywatnej, która zaczê³a remont, ale szybko z niego zrezygnowa³a. Pog³êbi³o to i tak z³y stan budynku.
XVII-wieczne dekoracje malarskie na drewnianym stropie w pa³acu Gorzanów. Mat. Pa³acu Gorzanów
Od trzech lat jest w³asno¶ci± Fundacji Pa³ac Gorzanów, która stara siê uratowaæ zabytek, pozyskuj±c dofinansowania z ró¿nych ¼róde³. Prezesem jej zarz±du jest Alicja Siatka - wroc³awianka, która na co dzieñ pracuje tak¿e w Fundacji Mam Marzenie.
- W Gorzanowie zachwyca wszystko. Ca³a historia i samo po³o¿enie. To wyj±tkowe miejsce, poniewa¿ jest w nim du¿o zieleni, a przy domach stoj± barokowe rze¼by. Poza tym ka¿dy historyk sztuki chcia³by uratowaæ jaki¶ zabytek - mówi Alicja Siatka.
Do pa³acu trafi³a jeszcze jako studentka historii sztuki. Ale zaczê³a bli¿ej mu siê przygl±daæ dopiero w 2012 roku.
- Od tego czasu uda³o siê odbudowaæ dachy, wyremontowaæ wie¿ê i tarczê zegara. Mamy ju¿ tak¿e belki i pod³ogi. Trwaj± prace w XVII-wiecznej kaplicy, a konserwatorzy nied³ugo zajm± siê ¶cianami pa³acu - wymienia.
Wraz z innymi osobami z fundacji chc± stworzyæ w pa³acu instytucje kultury - muzeum Hrabstwa K³odzkiego i przywróciæ teatr pa³acowy.
Z inicjatywy Alicji Siatki posta³a fundacja, która zrzesza w³a¶cicieli zabytkowych obiektów Kotliny K³odzkiej. - Razem jest ³atwiej. Mo¿emy siê wspieraæ, jak komu¶ siê co¶ nie udaje podczas remontu. Wspólnie ³atwiej jest tak¿e rozmawiaæ z w³adzami terytorialnymi - t³umaczy.
Zosta³a zbudowana w 1907 roku jako Willa Barbara i nale¿a³a do rodziny Pieler. W 1945 roku musia³a siê ona przenie¶æ na piêtro budynku, bo na zajmowany przez ni± wcze¶niej parter przymusowo dokwaterowano rodzinê Bykowów spod Moskwy. Niemcy i Rosjanie ¿yli ze sob± w zgodzie - ci pierwsi dzielili siê chlebem, m±k± i cukrem, drudzy pomagali w opiece nad dzieckiem. W drugiej po³owie XX wieku w willi odbywa³y siê turnusy dla kuracjuszy i wczasy pracownicze. Pó¼niej zabytek trafi³ w rêce prywatne, ale ta osoby zupe³nie siê nim nie interesowa³a.
Biblioteka w rezydencji ProHarmonia. Mat. Rezydencja ProHarmonia
Mieszkaj±ca we Wroc³awiu Ma³gorzata Giecewicz-Noworol skar¿y³a siê mê¿owi na hotele, w których mia³a okazjê przebywaæ. Odpowiada³ jej: "Je¶li tyle ci siê w nich nie podoba, zrób takie miejsce, w którym sama chcia³aby¶ wypoczywaæ". W 2006 roku ma³¿eñstwo przyjecha³o do L±dka Zdroju, ¿eby obejrzeæ willê Barbara.
- Po 30 sekundach patrzenia na budynek z zewn±trz wiedzia³am, ¿e chcê go kupiæ i co w nim bêdzie - wspomina Giecewicz-Noworol.
Pokój Anio³y w rezydencji ProHarmonia. Mat. Rezydencja ProHarmonia
Po trzech latach remontu otworzy³a rezydencjê spa. Odbywaj± siê w niej zajêcia muzykoterapii, mie¶ci siê te¿ kino na dziewiêæ miejsc. Kiedy¶ by³a w nim prelekcja o Butanie, a antykwariusz z Krakowa pokazywa³ najstarsze monety ¶wiata.
- Chcia³am, ¿eby przyje¿d¿ali tu ludzie, którzy bêd± pó¼niej wracaæ, a obs³uga bêdzie ju¿ wiedzieæ, jaki pokój lubi± i co jedz± - mówi w³a¶cicielka.
Na terenie obecnego pa³acu sta³ wcze¶niej dwór, który sp³on±³ podczas wojny trzydziestoletniej (1618-48). Pod koniec XVIII wieku maj±tek od k³odzkich jezuitów kupi³ Johann Karl Pelcke. On prowdopodobnie zbudowa³ barokowy pa³ac. Trafi³ nastêpnie w rêce radcy królewskiego Franza Arbogasta Hoffmanna. Pó¼niej jeszcze kilka razy zabytek zmienia³ w³a¶cicieli. W 1860 roku by³ nim Hugo von Löbbecke, który dokona³ przebudowy pa³acy w stylu neobarokowym. Nastêpne przebudowy odby³y siê w 1883 i 1908 roku. Po II wojnie ¶wiatowej pa³ac sta³ siê w³asno¶ci± skarbu pañstwa. Przez pewien czas by³a w nim sk³adnica muzealna, a od drugiej po³owystulecia dom wczasowy.
Wnêtrze pa³acu w ¯ela¼nie. Mat. Pa³acu w ¯ela¼nie.
Od grudnia 2012 roku obiekt nale¿y do prywatnych w³a¶cicieli, którzy zrobili w nim hotel. Organizuj± w nim tak¿e wydarzenia kulturalne. W Sali Lustrzanej odbywaj± siê koncerty muzyki klasycznej w ramach Dolno¶l±skiego Festiwalu Muzycznego
Fot. Przemys³aw Ziemacki / mat. organizatora
Wapiennik "£askawy Kamieñ" zosta³ zbudowany z kamienia na planie kwadratu na pocz±tku XIX wieku. Przez kilkadziesi±t lat s³u¿y³ do produkcji wapna. Jednak z przyj¶ciem XX wieku zosta³ opuszczony i popada³ w ruinê.
Pracownia druku w Wapienniku w Starej Morawie. Mat. Wapiennika w Starej Morawie
Od 1978 roku miejscem zajmuje siê rodzina profesora Jacka Rybczyñskiego, która je restauruje. Na pozosta³o¶ciach muru Wapiennika jego opiekunowie postawili czê¶æ mieszkaln± i atelier. Obiekt jest siedzib± polsko-niemieckiego stowarzyszenia "Wapiennik Gnadenstein", polskiego stowarzyszenia "Muzeum Wapiennik" i redakcji regionalnego kwartalnika "Stronica ¦nie¿nika".Profesor Rybczyñski prowadzi w nim zajêcia i seminaria artystyczne. W nale¿±cym do Wapiennika parku znajduje siê ogród w stylu japoñskim.
Ogród w stylu japoñskim przylegaj±cy do Wapiennika w Starej Morawie. Mat. Wapiennika w Starej Morawie
Zabytek powsta³ w 1776 roku. Pocz±tkowo s³u¿y³ jako mieszkanie dla ¿o³nierzy Twierdzy Srebrna Góra, poniewa¿ wchodzi³ w sk³ad jednej z czterech grup budynków koszarowych. W po³udniowej czê¶ci terenu znajdowa³ siê stromy stok bojowy zwieñczony wa³em z ³awk± strzeleck±, który zachowa³ siê do dzi¶. Przetrwa³y tak¿e ma³e budynki przed domem. Teraz pe³ni± funkcjê schowków, kiedy¶ by³y latrynami.
Wnêtrze Domu pod Twierdz± w Srebrnej Górze. Mat. Domu pod Twierdz± w Srebrnej Górze
Obiekt zosta³ wyremontowany siedem lat temu i pe³ni funkcjê pensjonatu. Zachowany jednak zosta³ historyczny uk³ad pomieszczeñ. Mo¿na tak¿e zobaczyæ dawne stropy, ciê¿kie kolebki schronów artyleryjskich (obecny korytarz) i drzwi zewnêtrzne z oryginalnymi klamkami.
Pokój w Domu pod Twierdz± w Srebrnej Górze. Mat. Domu pod Twierdz± w Srebrnej Górze
Dwór znajduje siê w dolinie rzeki ¦cinawki, pomiêdzy górami Sowimi a Sto³owymi. G³ówny budynek powsta³ w stylu renesansowym w 1590 roku.
Obiekt d³ugo nale¿a³ do rodziny hrabiów von Götzen, z której wywodzi³o siê wielu starostów k³odzkich. W czasach, kiedy by³ jej w³asno¶ci± prze¿ywa³ rozkwit. W³a¶ciciele rozbudowali rezydencjê, dobudowali pa³ac letni, a w XVIII wiku kaplicê ¶w. Jana Nepomucena. Rodzina zajmowa³a siê zabytkiem a¿ do XIX wieku.
Po II wojnie ¶wiatowej zosta³ w³asno¶ci± skarbu pañstwa. Natomiast po likwidacji Pañstwowych Gospodarstwa Rolnych zacz±³ popadaæ w ruinê.
W 2010 roku dwór chcia³a nabyæ i wyremontowaæ brytyjska fundacja, której planom sprzyja³ ksi±¿ê Karol. Do zakupu jednak nie dosz³o. W 2013 roku miejscem zaintesowa³o siê trzech warszawiaków. Za³o¿yli Fundacjê Odbudowy Dworu Sarny, która prowadzi remont zabytku i organizuje w nim wydarzenia kulturalne.
W komplesie zachowa³ siê renesansowy dwór z 1590 roku, barokowy spichlerz i dekorowana malowid³ami kaplica, a tak¿e neogotycki budynek bramny. W tym ostatnim trwa remont, a docelowo powstanie centrum obs³ugi turysty. Dwór ma pe³niæ fukcjê centrum kultury, z naciskiem na muzyke dawn±. W tym roku odby³a siê pierwsza edycja Miêdzynarodowej Letniej Szko³y Muzyki Dawnej.
Fot. Mieczys³aw Michalak / Agencja Gazeta
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze