Zespół zamkowo-pałacowy znajduje się na wzniesieniu w centrum Międzylesia. Składa się z renesansowego zamku z dziedzińcem i wieżą oraz barokowego pałacu. W północnej części kompleksu stoi kościół pod wezwaniem Bożego Ciała. Murowany zamek powstał w mieście prawdopodobniej w połowie XIV wieku.
W kolejnych stuleciach jego dzieje były burzliwe - w XV wieku spalili go husyci, już odbudowany był w rękach czeskich i niemieckich, w tym rodu von Tschirnhaus - jednego z najpotężniejszych średniowiecznych rodów rycerskich w regionie. W połowie XX wieku zabytek należał do skarbu państwa i został odrestaurowany. Zaadaptowano go na cele kolonijno-wczasowe. W 1972 roku w Międzylesiu był pożar, w wyniku którego spłonęła renesansowa część zamku. Kolejny raz zaczęto go remontować.
Zamek w Międzylesiu. Mat. Zamek Międzylesie
Od siedmiu lat kompleks należy do firmy Zamek Międzylesie. Kilka lat temu dołączył się do niej wrocławski architekt Jerzy Adamiczka. - Rezygnował jeden ze wspólników i kolega zaprosił mnie do współpracy. Pojechałem do Międzylesia, zobaczyłem zamek i się zakochałem. To trudna i bolesna, ale jednak miłość - opowiada.
Z dawnego wyglądu obiektu zachowała się stara kamieniarka, kilka pieców kaflowych, pierwsza w Polsce zabudowana galeria, sala barokowa ze stiukami i XVII-wiecznym piecem oraz kilka rzeźb z piaskowca.
- Zachwycił mnie klimat tego miejsca. W części renesansowej są sale wokół dziedzińca, które wprowadzają nastrój tajemniczości. Bardzo lubię też widok z wieży na okoliczne góry i lasy. Ten krajobraz jest jeszcze nie skażony kulturowo - mówi Adamiczka.
W zamku wciąż trwają prace. Docelowo ma być w nim hotel ze spa, podziemny basem i klub, który będzie dostępny dla mieszkańców Międzylesia. W salach reprezentacyjnych ma się znaleźć muzeum. Właściciele planują także organizować w nich koncerty.
Aktualnie w kompleksie działa już niewielki hotel, restauracja i dwie galerie sztuki.
Pałac powstał pod koniec XVIII wieku. W stylu barokowym wzniósł go hrabia von Hartig. Od strony południowej został założony ogród, który otoczono kamiennym murem. Niedługo potem obiekt przeszedł w ręce rodu von Mutius. Później jeszcze kilkukrotnie zmieniał właścicieli. W 1881 roku majątek nabył baron Artur von Seherr-Thoss, a następnie go przebudował.
Złote czasy pałacu trwały aż do końca pierwszej połowy XX wieku. Później zabytek wraz z zabudowaniami folwarcznymi pełniły funkcje mieszkalno-użytkowe. Obiekty nie były odnawiane, a ich pomieszczenia podzielono na mniejsze. Po 2004 roku zaczęli się tam pojawiać wandale i złodzieje.
Wnętrze pałacu w Kamieńcu. Fot. Rafał Lipski
Katarzyna i Wojciech Hutny z Warszawy przyjechali do Kotliny Kłodzkiej za namową znajomych. Wcześniej rzadko podróżowali w te rejony.
- Urzekła mnie przyroda, zabytki i możliwość zwiedzania kopalni. Ta okolica jest zdecydowanie za mało rozpropagowana - mówi Wojciech Hutny.
Razem z żoną na początku kupili XIX-wieczny dom w Kudowie-Zdroju. Zaczęli coraz częściej przyjeżdżać do Kotliny Kłodzkiej. Odkryli, że w każdej wsi są jakieś piękne budynki. Któregoś dnia trafili do Kamieńca.
- Pałac był w opłakanym stanie. Pomyśleliśmy: Co za szaleniec to kupi? - wspomina Hutny.
Obiekt nie był wtedy na sprzedaż, ale małżeństwo zaczęło śledzić jego losy. Po pewnym czasie przyjechali na przetarg. Katarzyna Hutny bała się, że nie kupią zabytku. - A ja boję się, że kupimy ten pałac - powiedział wtedy jej mąż.
Remont obiektu, razem w pracami w ogrodzie, trwał pięć lat. Teraz znajduje się w nim dziesięć pokoi, sala reprezentacyjna i mała wystawa o historii budynku. Przez całą dobę do dyspozycji chętnych jest park.
Pokój w pałacu Kamieniec. Mat. Pałacu Kamieniec
Kompleks pałacowo-parkowy znajduje się w centrum wsi. Powstał na bazie średniowiecznej wieży mieszkalnej, która w XVI wieku została przebudowana na renesansowy pałac z wewnętrznym dziedzińcem. Trafił on później w ręce Johanna Friedricha von Herbersteina, który przebudował pałac na styl barokowy. Do udziału w pracach zaprosił włoskich sztukatorów i rzeźbiarzy. To wtedy powstała dekoracja kaplicy pałacowej, sali terreny i pawilonu ogrodowego.
Sławą cieszył się teatr pałacowy, który na początku XIX wieku powołał hrabia Johann Hieronymus von Herberstein. Przez osiem miesięcy w roku pokazywano tam trzy spektakle tygodniowo. Z polecenia właściciela teatru ogród pałacowy zamieniono w park krajobrazowy, który przetrwał do teraz.
W 1931 roku pałac sprzedano dzisiejszej Bystrzycy Kłodzkiej (wtedy gmina Habelschwerdt), a po zakończeniu II wojny światowej kierowano do niego mieszkańców z okolic Stanisławowa.
Pod koniec XX wieku zabytek trafił w ręce osoby prywatnej, która zaczęła remont, ale szybko z niego zrezygnowała. Pogłębiło to i tak zły stan budynku.
XVII-wieczne dekoracje malarskie na drewnianym stropie w pałacu Gorzanów. Mat. Pałacu Gorzanów
Od trzech lat jest własnością Fundacji Pałac Gorzanów, która stara się uratować zabytek, pozyskując dofinansowania z różnych źródeł. Prezesem jej zarządu jest Alicja Siatka - wrocławianka, która na co dzień pracuje także w Fundacji Mam Marzenie.
- W Gorzanowie zachwyca wszystko. Cała historia i samo położenie. To wyjątkowe miejsce, ponieważ jest w nim dużo zieleni, a przy domach stoją barokowe rzeźby. Poza tym każdy historyk sztuki chciałby uratować jakiś zabytek - mówi Alicja Siatka.
Do pałacu trafiła jeszcze jako studentka historii sztuki. Ale zaczęła bliżej mu się przyglądać dopiero w 2012 roku.
- Od tego czasu udało się odbudować dachy, wyremontować wieżę i tarczę zegara. Mamy już także belki i podłogi. Trwają prace w XVII-wiecznej kaplicy, a konserwatorzy niedługo zajmą się ścianami pałacu - wymienia.
Wraz z innymi osobami z fundacji chcą stworzyć w pałacu instytucje kultury - muzeum Hrabstwa Kłodzkiego i przywrócić teatr pałacowy.
Z inicjatywy Alicji Siatki postała fundacja, która zrzesza właścicieli zabytkowych obiektów Kotliny Kłodzkiej. - Razem jest łatwiej. Możemy się wspierać, jak komuś się coś nie udaje podczas remontu. Wspólnie łatwiej jest także rozmawiać z władzami terytorialnymi - tłumaczy.
Została zbudowana w 1907 roku jako Willa Barbara i należała do rodziny Pieler. W 1945 roku musiała się ona przenieść na piętro budynku, bo na zajmowany przez nią wcześniej parter przymusowo dokwaterowano rodzinę Bykowów spod Moskwy. Niemcy i Rosjanie żyli ze sobą w zgodzie - ci pierwsi dzielili się chlebem, mąką i cukrem, drudzy pomagali w opiece nad dzieckiem. W drugiej połowie XX wieku w willi odbywały się turnusy dla kuracjuszy i wczasy pracownicze. Później zabytek trafił w ręce prywatne, ale ta osoby zupełnie się nim nie interesowała.
Biblioteka w rezydencji ProHarmonia. Mat. Rezydencja ProHarmonia
Mieszkająca we Wrocławiu Małgorzata Giecewicz-Noworol skarżyła się mężowi na hotele, w których miała okazję przebywać. Odpowiadał jej: "Jeśli tyle ci się w nich nie podoba, zrób takie miejsce, w którym sama chciałabyś wypoczywać". W 2006 roku małżeństwo przyjechało do Lądka Zdroju, żeby obejrzeć willę Barbara.
- Po 30 sekundach patrzenia na budynek z zewnątrz wiedziałam, że chcę go kupić i co w nim będzie - wspomina Giecewicz-Noworol.
Pokój Anioły w rezydencji ProHarmonia. Mat. Rezydencja ProHarmonia
Po trzech latach remontu otworzyła rezydencję spa. Odbywają się w niej zajęcia muzykoterapii, mieści się też kino na dziewięć miejsc. Kiedyś była w nim prelekcja o Butanie, a antykwariusz z Krakowa pokazywał najstarsze monety świata.
- Chciałam, żeby przyjeżdżali tu ludzie, którzy będą później wracać, a obsługa będzie już wiedzieć, jaki pokój lubią i co jedzą - mówi właścicielka.
Na terenie obecnego pałacu stał wcześniej dwór, który spłonął podczas wojny trzydziestoletniej (1618-48). Pod koniec XVIII wieku majątek od kłodzkich jezuitów kupił Johann Karl Pelcke. On prowdopodobnie zbudował barokowy pałac. Trafił następnie w ręce radcy królewskiego Franza Arbogasta Hoffmanna. Później jeszcze kilka razy zabytek zmieniał właścicieli. W 1860 roku był nim Hugo von Löbbecke, który dokonał przebudowy pałacy w stylu neobarokowym. Następne przebudowy odbyły się w 1883 i 1908 roku. Po II wojnie światowej pałac stał się własnością skarbu państwa. Przez pewien czas była w nim składnica muzealna, a od drugiej połowystulecia dom wczasowy.
Wnętrze pałacu w Żelaźnie. Mat. Pałacu w Żelaźnie.
Od grudnia 2012 roku obiekt należy do prywatnych właścicieli, którzy zrobili w nim hotel. Organizują w nim także wydarzenia kulturalne. W Sali Lustrzanej odbywają się koncerty muzyki klasycznej w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Muzycznego
Fot. Przemysław Ziemacki / mat. organizatora
Wapiennik "Łaskawy Kamień" został zbudowany z kamienia na planie kwadratu na początku XIX wieku. Przez kilkadziesiąt lat służył do produkcji wapna. Jednak z przyjściem XX wieku został opuszczony i popadał w ruinę.
Pracownia druku w Wapienniku w Starej Morawie. Mat. Wapiennika w Starej Morawie
Od 1978 roku miejscem zajmuje się rodzina profesora Jacka Rybczyńskiego, która je restauruje. Na pozostałościach muru Wapiennika jego opiekunowie postawili część mieszkalną i atelier. Obiekt jest siedzibą polsko-niemieckiego stowarzyszenia "Wapiennik Gnadenstein", polskiego stowarzyszenia "Muzeum Wapiennik" i redakcji regionalnego kwartalnika "Stronica Śnieżnika".Profesor Rybczyński prowadzi w nim zajęcia i seminaria artystyczne. W należącym do Wapiennika parku znajduje się ogród w stylu japońskim.
Ogród w stylu japońskim przylegający do Wapiennika w Starej Morawie. Mat. Wapiennika w Starej Morawie
Zabytek powstał w 1776 roku. Początkowo służył jako mieszkanie dla żołnierzy Twierdzy Srebrna Góra, ponieważ wchodził w skład jednej z czterech grup budynków koszarowych. W południowej części terenu znajdował się stromy stok bojowy zwieńczony wałem z ławką strzelecką, który zachował się do dziś. Przetrwały także małe budynki przed domem. Teraz pełnią funkcję schowków, kiedyś były latrynami.
Wnętrze Domu pod Twierdzą w Srebrnej Górze. Mat. Domu pod Twierdzą w Srebrnej Górze
Obiekt został wyremontowany siedem lat temu i pełni funkcję pensjonatu. Zachowany jednak został historyczny układ pomieszczeń. Można także zobaczyć dawne stropy, ciężkie kolebki schronów artyleryjskich (obecny korytarz) i drzwi zewnętrzne z oryginalnymi klamkami.
Pokój w Domu pod Twierdzą w Srebrnej Górze. Mat. Domu pod Twierdzą w Srebrnej Górze
Dwór znajduje się w dolinie rzeki Ścinawki, pomiędzy górami Sowimi a Stołowymi. Główny budynek powstał w stylu renesansowym w 1590 roku.
Obiekt długo należał do rodziny hrabiów von Götzen, z której wywodziło się wielu starostów kłodzkich. W czasach, kiedy był jej własnością przeżywał rozkwit. Właściciele rozbudowali rezydencję, dobudowali pałac letni, a w XVIII wiku kaplicę św. Jana Nepomucena. Rodzina zajmowała się zabytkiem aż do XIX wieku.
Po II wojnie światowej został własnością skarbu państwa. Natomiast po likwidacji Państwowych Gospodarstwa Rolnych zaczął popadać w ruinę.
W 2010 roku dwór chciała nabyć i wyremontować brytyjska fundacja, której planom sprzyjał książę Karol. Do zakupu jednak nie doszło. W 2013 roku miejscem zaintesowało się trzech warszawiaków. Założyli Fundację Odbudowy Dworu Sarny, która prowadzi remont zabytku i organizuje w nim wydarzenia kulturalne.
W komplesie zachował się renesansowy dwór z 1590 roku, barokowy spichlerz i dekorowana malowidłami kaplica, a także neogotycki budynek bramny. W tym ostatnim trwa remont, a docelowo powstanie centrum obsługi turysty. Dwór ma pełnić fukcję centrum kultury, z naciskiem na muzyke dawną. W tym roku odbyła się pierwsza edycja Międzynarodowej Letniej Szkoły Muzyki Dawnej.
Fot. Mieczysław Michalak / Agencja Gazeta
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze