Nadodrze nieznane. Alternatywny przewodnik po Wrocławiu [ZDJĘCIA]

Nadodrze długo było uważane za dzielnicę zaniedbaną i niebezpieczną, ale od pewnego czasu zmienia się jej charakter i postrzeganie wśród wrocławian.

Najpierw przyciąga architekturą - ta część Wrocławia została ominięta przez bombardowania II wojny światowej. Potem można dostrzec, że dzielnica żyje kulturą, na jednym podwórku mogą się ze sobą spotkać rzemieślnicy, artyści, aktywiści, turyści oraz mieszkańcy kamienic. Znajduje się tu największe zaplecze mieszkań komunalnych.

Nadodrze polubiły organizacje pozarządowe, które od lat współpracują z mieszkańcami i angażują ich w życie społeczno-kulturalne Wrocławia. Po raz pierwszy przewodnik po nieznanych miejscach opracowali aktywiści z Akcji Miasto. Stworzyli mapy siedmiu tras obejmujących przejście obok standardowych miejsc i atrakcji turystycznych Wrocławia.

Warto jednak wejść w tę dzielnicę głębiej i o różnych porach dnia - Nadodrze żyje cały czas.

Na nasz spacer trzeba zarezerwować kilka godzin. Proponuję zacząć od posiłku w barze mlecznym Mewa. Podobnych miejsc z dobrym jedzeniem za niską cenę jest we Wrocławiu niemało, jednak ten bar wciąż przyciąga tłumy. Na ulicy rozpoznamy go po charakterystycznej błękitnej witrynie z białym i pomarańczowym napisem.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Najlepiej przyjść tu około południa. Możemy wtedy zdążyć jeszcze na smaczne pierogi ruskie, które podawane są z masłem i w zależności od naszych preferencji dodatkowo ze skwarkami. Dostaniemy tam też knedle, kopytka, placki ziemniaczane czy naleśniki z serem, zupy i surówki ze świeżych warzyw. Przy stoliku nigdy nie będziemy siedzieć sami. Zachęcam do rozmów z nieznajomymi, bo bez nich nie odczujemy zalet tego miejsca.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Z baru zmierzamy na północ i skręcamy w niewielką ulicę Ludwika Rydygiera. Natkniemy się tam na ciekawy sklep, który ma największą ofertę piw regionalnych we Wrocławiu. Drink Hala sprzedaje nie tylko polskie trunki, ale również zagraniczne - francuskie, amerykańskie, rosyjskie, holenderskie, duńskie, norweskie i wiele innych.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Ale piwa to nie wszystko. Bywają tam nawet szampony, sole do kąpieli i żele pod prysznic ? każdy o zapachu piwa.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Po niedawnym obiedzie można odpocząć i spróbować najlepszych lodów w mieście. Na tej samej ulicy znajdziemy kultową i dobrze znaną wśród mieszkańców Nadodrza lodziarnię Roma. Jest jedną z najstarszych we Wrocławiu, powstała zaraz po wojnie. Słynie z niepowtarzalnych smaków: od płatków róży, zielonej herbaty, buraka i dyni po te bardziej tradycyjne - czekoladowe, śmietankowe czy truskawkowe.

KORNELIA GLOWACKA-WOLF

Ostatnio Roma poszerzyła wybór smaków. Jest ich około stu, ale każdego dnia dostępnych jest 20. Wszystkie robione są z naturalnych składników, dlatego nie znajdziemy tam żadnych lodów smerfowych czy o smaku gumy balonowej.

KORNELIA GLOWACKA-WOLF

Wracamy na ul. Drobnera, by skręcić w ul. Łokietka. Po drodze na jednej z bocznych ścian kamienic zauważymy ogromny mural. "Brama do Nadodrza" została stworzona przez Michała Węgrzyna z Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Przywołuje na myśl starą mapę Breslau podejrzaną przez dziurkę od klucza.

Fot. Kamila Kubat / Agencja Gazeta

W tej samej kamienicy znajduje się Infopunkt Łokietka 5, które jest otwartym miejscem spotkań, debat i dyskusji. Odbywają się tu warsztaty dla mieszkańców okolicy. Jednym z takich wydarzeń było założenie wspólnego ogródka na podwórku przy Łokietka 5. Wspólnie z sąsiadami i mieszkańcami utworzono zielony kącik w samym środku miasta.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Działa tu także kawiarenka dla seniorów i seniorek. Podczas towarzyskich spotkań przy kawie rodzą się plany o powstaniu klubu podróżnika, wieczorków poezji śpiewanej czy Biblioteki Sąsiedzkiej. Warto tu wstąpić, aby skorzystać z tej kreatywnej atmosfery. Jest też duże prawdopodobieństwo, że akurat trafimy na jakieś wydarzenie.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Idąc dalej w kierunku pl. św. Macieja, po lewej stronie znajdziemy niewielki lokal Klub Pod Kolumnami. Odbywają się tu warsztaty, koncerty, wieczorki teatralne i spektakle muzyczne. Kameralny wystrój wnętrz lokalu tworzy ciepłą atmosferę dla rozmaitych spotkań osób interesujących się kulturą, literaturą i sztuką.

Mat. prasowe

Jeśli macie ochotę, by wasze dzieci nauczyły się tańca irlandzkiego, afrykańskiego czy tai-chi, to jest to odpowiedni moment, by zapisać je do Klubu Pod Kolumnami. Wydarzenia odbywają się tu przez cały tydzień, aktualny program można sprawdzić na stronie internetowej.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Idąc dalej, mijamy po prawej stronie park i skręcamy w lewo w ul. Jagiellończyka. Do Centrum Reanimacji Kultury wiedzie tunel, który łatwo przeoczyć. CRK to popularny squat oraz ośrodek kultury niezależnej. Funkcjonuje już od 13 lat, mieści się w dwóch budynkach. W jednym z nich jest sala koncertowa i pokoje gościnne, a w drugim galeria sitodruku, kawiarnia oraz serwis rowerowy.

Fot. Łukasz Giza

Aktywistom marzyło się stworzenie domu kultury, w którym wspólnie działają artyści oraz aktywiści społeczni. Jedna z siedzib CRK należy do miasta. W październiku aktywistom groziła eksmisja, wszystko z powodu problemów z uregulowaniem opłat za ogrzewanie. Mimo konfliktu działalność CRK nie została zawieszona, nadal odbywają się tam imprezy, koncerty warsztaty jogi, dyskusje oraz pikniki.

Tuż obok, w sąsiednim budynku, mieści się ośrodek edukacji ekologicznej ? EkoCentrum. Tu można wziąć udział w bezpłatnych zajęciach prowadzonych przez Fundację Ekorozwoju. Jednym z ostatnich wydarzeń jest akcja 'Zaadoptuj Budkę'. Chodzi o postawienie w wybranej przez siebie lokalizacji budki dla ptaków, by później cieszyć się sąsiedztwem małych wróbli i sikorek.

Zajęcia w Ekocentrum często odbywają się w plenerze i mają charakter piknikowo-podwórkowej atmosfery. A dotyczą spraw poważnych: skutków zmian klimatycznych czy kwestii sprawiedliwego handlu.

Fot. Mateusz Kokoszkiewicz

Z EkoCentrum idziemy na ul. Henryka Pobożnego. Znajduje się tu mała rodzinna piekarnia, do której zagląda każdy nadodrzanin. Niektórzy przyjeżdżają do niej nawet spoza samego Wrocławia. Piekarnia Krajewscy funkcjonuje od 1937 roku. Miała zniknąć z mapy miasta, ponieważ popadła w długi. Jednak dzięki determinacji syna pierwszych właścicieli Krzysztofa Krajewskiego oraz jego żony udało się piekarnię utrzymać i rozwinąć.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Wypieki chlebów, chrupiących bułeczek i słodkich rogalików wykonywane są według tradycyjnych receptur, bez sztucznych dodatków i na prawdziwym zakwasie. Najdłuższe kolejki do piekarni ustawiają się zwykle o poranku i oczywiście w tłusty czwartek.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Dalej kierujemy się na północ, przechodzimy przez pętlę tramwajowo-autobusową i docieramy do dworca kolejowego. To bodaj najbardziej charakterystyczny punkt na mapie Nadodrza. Budynek z czerwonej nieotynkowanej cegły pochodzi z XIX wieku, jego budowniczowie nawiązali do modnych w ówczesnych Niemczech stylów historyzujących. Składa się z trzech części, w głównej znajdują się kasy biletowe, hol oraz wyjście na perony.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Mimo zjawiskowej architektury dworzec jest zaniedbany, ale jego sytuacja powoli się zmienia. Niedawno wyremontowane zostały wejścia na perony oraz przejście pod torami. Można tu dostrzec ducha dawnych czasów w postaci starych, przedwojennych urządzeń kolejowych takich jak puszka telefoniczna czy terminal alarmowy.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Nieopodal dworca znajduje się Park Staszica, gdzie wśród zieleni można odpocząć od miejskiego zgiełku. Za dnia spotkamy tam grającą w piłkę młodzież, uprawiających wieczorny jogging, piknikujących oraz spacerujących z psem mieszkańców. Idąc na Nadodrze, można wziąć ze sobą kocyk i zrobić tu sobie przerwę.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

A jeśli odzywa się głód, to kierujemy się na południe ul. Pomorską w kierunku kultowego targu przy ul. Ptasiej. Bazar nie przegrywa w konkurencji z galeriami i supermarketami. Odwiedza go równie wielu klientów jak w latach 90., kiedy kupcy sprzedawali towary na łóżkach polowych. Planowano tu nawet zbudować halę targową. Wielu handlarzom ten pomysł nie odpowiadał ze względu na zbyt duże koszty. Więc i dziś kupcy oferują sprzedaż swoich produktów na bazarze w kioskach i małych budkach.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Dostaniemy tu świeżą marchew, buraki, jabłka oraz sezonowe owoce. Kupcy są mili, pomocni i chętnie znajdują chwilę na krótką rozmowę. Dwa lata temu targ zasłynął dzięki artystom, architektom oraz aktywistom, którzy zastanawiali się nad handlem i odnową targowiska. Targ zyskał nazwę 'Bazaristan', a podczas Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku mają tu być organizowane wydarzenia kulturalne. Niewykluczone, że do tego czasu stanie tam nowa fontanna.

Fot. Tomasz Szambelan / Agencja Gazeta

Róża Matyja. FOT. KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Ulicą Alfreda Nobla kierujemy się do kolejnego punktu, na rogu ujrzymy lokal o interesującej nazwie Róża Rozpruwacz. To połączenie kawiarni i pracowni krawieckiej, które prowadzi zawsze uśmiechnięta Róża Matyja.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

W maleńkim pomieszczeniu wokół stolików i krzeseł znajdziemy różne modele nowych maszyn do szycia. Właścicielka pokazuje, jak szyć nie tylko stylowe sukienki i bluzy dresowe. Na jej kursach można nauczyć się wsuwać zamki, naprawić ukochaną odzież, ale też zjeść ciasto i wypić dobrą kawę. Dla znudzonych ofertą sklepów sieciowych warsztaty krawieckie u Róży z pewnością okażą się czymś wyjątkowym.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Następnie skręcamy w ul. Paulińską, gdzie w jednym z budynków znajduje się siedziba organizacji pozarządowej Nomada - stowarzyszenia, które działa na rzecz integracji społeczeństwa wielokulturowego.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

Jego członkinie oraz członkowie od lat pomagają także rumuńskim imigrantom mieszkającym na koczowisku przy ul. Kamieńskiego. Nomada udziela imigrantom pomocy w znalezieniu domu czy pracy. Można tu wstąpić i porozmawiać o ich działalności.

Dalej kierujemy się w stronę ul. Dubois, ale uciekamy z ruchliwej ulicy, przechodząc przez tunel znajdujący się pośród kamienic. W podwórku w kwadracie ulic: Dubois, Kurkowej, Otwartej i Pomorskiej można zauważyć budynek wyróżniający się na tle innych nowością i różnorodnością kolorów.To Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin.

Fot. Maciej Świerczyński / Agencja Gazeta

Nazwa obiektu wzięła się od komina - dziś wyróżnia się pomarańczowym kolorem - którego dwa szczytowe przęsła przed remontem były krzywe.

Centrum położone jest w zrewitalizowanym budynku, który pod koniec XIX w. funkcjonował jako pralnia i farbiarnia. Teraz odbywają się tam szkolenia i warsztaty dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych. To jedno z tych miejsc na Nadodrzu, gdzie stale coś się dzieje i można spotkać ciekawe osoby.

Fot. Maciej Świerczyński / Agencja Gazeta

Wycieczkę kończymy na ul. Cybulskiego. Wchodzimy przez tunel i znajdujemy się w podwórku, gdzie prężnie rozwija się nowa przestrzeń kulturalno-artystyczna stworzona przy udziale osób bezdomnych - Miser Art.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF

To ośrodek kultury 'z marzeń, pasji i wrażliwości', którego celem jest przełamywanie barier, stereotypów i uprzedzeń. Odbywa się tu wiele imprez, ale co najważniejsze - każdy może wziąć w nich dział. Nikt nie zostanie wyproszony.

Szefem tego miejsca jest Andrzej Ptak, który od 30 lat pracuje z osobami bezdomnymi. Proponuję zakończyć tu spacer kawą i rozmową ze spotkanymi osobami.

KORNELIA GŁOWACKA-WOLF