Jak grzyby po deszczu wyrastały hale targowe, wielkie domy handlowe i domy towarowe, m.in. dom braci Barasch, czyli dzisiejszy Feniks, wzniesiony w 1903 roku. Powstały okazałe siedziby banków, szpitale, sieci łaźni miejskich i szkoły.
Fot. z książki 'Spacer po dawnym Wrocławiu. Pocztówki z lat 1885-1942'. Wyd. Via Nova.
Szkoła Ludowa im. Johanna Pestalozziego (obecnie Szkoła Podstawowa nr 1) przy ul. Nowowiejskiej (Michaelisstrasse). Pierwsza we Wrocławiu szkoła ludowa, w której znajdowały się: gabinet lekarski, sale do zajęć gospodarstwa domowego i rysunku, biblioteka, łaźnia, sala do zabaw. Prowadzono też kuchnię dla mieszkańców dawnego Przedmieścia Piaskowego.
Zespół Szkół Ludowych tworzyły dwa budynki, zwrócone elewacjami szczytowymi ku ulicy, oraz sala gimnastyczna. Dzisiaj jest on siedzibą Zespołu Szkół nr 23.
Równolegle z nim powstał kompleks Gimnazjum Św. Elżbiety - dzisiejszy Instytut Pedagogiki i Instytut Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Fot. z książki 'Spacer po dawnym Wrocławiu. Pocztówki z lat 1885-1942'. Wyd. Via Nova.
Gimnazjum św. Elżbiety - szkoła założona przy kościele św. Elżbiety w 1293 roku - przez wiele wieków było dumą Wrocławia. Nowa siedziba miała przestronne sale od wschodu i południa - ich okna wychodziły na zadrzewiony dziedziniec. Sale były połączone długim korytarzem biegnącym po stronie zachodniej, wzdłuż ulicy- co miało też minimalizować hałas od ulicy.
Siedziba dawnej Szkoły Rzemiosł Budowlanych i Wyższej Szkoły Budowy Maszyn przy ul. Prusa to jeden z najwybitniejszych przykładów wrocławskiej architektury secesyjnej.
Projekt wykonał wrocławski architekt magistracki Karl Klimm na podstawie idei nakreślonej przez architekta miasta Richarda Plüddemanna. Klimm i Plüddeman zaprojektowali zresztą większość najważniejszych budynków za kadencji Bendera.
Park położony w zachodniej części miasta w obrębie ulic Lotniczej, Pilczyckiej, Kozanowskiej, Popowickiej, Wejherowskiej o powierzchni ok. 75 ha powstał w latach 1897-1899, częściowo na terenie dawnych cmentarzy, w związku z planowanym rozwojem Wrocławia w kierunku zachodnim. Miał stanowić miał część wielkiego kompleksu zieleni, obejmującego park leśny na Osobowicach i Las Rędziński.
Od 1912 roku, gdy liczył sobie 50 ha, do okresu międzywojennego, jego powierzchnia wzrosła o połowę. Wtedy też dobudowano obiekty sportowe, m.in. sztuczne lodowisko.
Przed wojną park nosił zamiennie dwie nazwy: Bebelpark, od nazwiska niemieckiego reformatora społecznego Augusta Bebela, oraz Westpark. Po 1933 roku, gdy naziści objęli władzę, Westpark stał się nazwa jedyną i oficjalną, a Bebel odszedł w zapomnienie.
Został założony w 1877 roku na gruncie podarowanym przez żydowskiego kupca Juliusa Schottländera. Zaprojektowany przez architekta krajobrazu, dyrektora ogrodnictwa miejskiego Hugo Richtera miał być typowym parkiem mieszczańskim i służyć mieszkańcom kamienic czynszowych z Osiedla Borek i Przedmieścia Świdnickiego.
Na 25 hektarach pomiędzy ulicą Powstańców Śląskich, Sudecką a torami kolejowym zasadzono lipy, dęby, graby, kasztanowce, buki, tuje i cisy. Doborem roślinności zajął się wówczas prawdopodobnie prof. Ferdynand Cohn, którego pomnik stanął w parku w 1912 roku.
Fot. z książki 'Spacer po dawnym Wrocławiu. Pocztówki z lat 1885-1942'. Wyd. Via Nova.
Nad dużym stawem George Hasse, właściciel browaru przy ul. Karkonoskiej, zbudował swą słynną stylową restaurację z wysoką wieżą. Budynek nie przetrwał, ale pozostał staw z wodotryskami oraz - powstały także w początkach XX wieku - Taras Landsberga i wzgórze Bendera z altanką. W 1995 roku park wpisano do rejestru zabytków.
Dawny most Przepustkowy (Passbrücke). Jeden z trzech - obok Grunwaldzkiego i Pomorskiego - niezwykle ważnych dla Wrocławia mostów, które wybudowano za czasów Bendera. Wzniesiona w latach 1895-1897 harmonijna, lekka, ażurowa konstrukcja.
Fot. z książki 'Spacer po dawnym Wrocławiu. Pocztówki z lat 1885-1942'. Wyd. Via Nova.
Do dziś stanowi jedną z najpiękniejszych budowli inżynieryjnych we Wrocławiu. Zbudowany ze stali, wsparty na dwóch przyczółkach z bloków granitowych, nad którymi ustawiono cztery obeliski z czerwonego piaskowca, ozdobione secesyjną ornamentyką. Dopełnieniem dekoracji są stylowe latarnie i metalowo-kamienne balustrady.
Współczesne zdjęcie z lotu ptaka. Fot. Sławomir Pawłowski.
Dawny most Cesarski (Kaisersbrücke) - most drogowy o długości 127 m, zawieszony na masywnych pylonach. Pylony, murowane z cegły i oblicowane granitem, połączono w pary łukami, które tworzą jakby bramy prowadzące na most.
Fot. z książki 'Spacer po dawnym Wrocławiu. Pocztówki z lat 1885-1942'. Wyd. Via Nova.
Kaisersbrücke wzniesiono go w latach 1908-1910. Był to drugi pod względem długości most wiszący na terenie ówczesnych Niemiec. Po 1918 roku nazywany mostem Wolności i uznawany za najbardziej spektakularny architektoniczny akt lojalizmu Wrocławia wobec pruskiej monarchii. Jego ikonografii dopełniają herby Wrocławia i Śląska.
Do końca XIX wieku wschodni cypel Kępy Mieszczańskiej łączył z miastem most drewniany. Na jego miejscu w latach 1904-1905 zbudowano kamienny most Kępowy (obecnie most Pomorski południowy) o neoromańskiej architekturze, z pawilonami przy wjeździe od południa.
Odra, most Pomorski i most Uniwersytecki widziane z lotu ptaka. Zdjęcie współczesne. Fot. Mieczysław Michalak
Bender na końcu swojej kariery burmistrzowskiej (zrezygnował z powodu złego stanu zdrowia) przeforsował budowę Hali Stulecia.
Tereny wystawowe z lotu ptaka, od trony południowo-wschodniej. Fot. J.G.Herder-Institut Bildarchiv w Marburgu, repr. za: Jerzy Ilkosz 'Hala Stulecia'
Radnych marudzącym, że ma kosztowne pomysły odpowiedział: Jeśli miasto nic nie ryzykuje - nie może się rozwijać?
Hala Stulecia. Zdjęcie współczesne z lotu ptaka. Fot. Mieczysław Michalak
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze