Jadwiga Grabowska-Hawrylak skończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej - była pierwszą kobietą, która po wojnie otrzymała we Wrocławiu dyplom architekta. Całe swoje życie związała z Wrocławiem. Pracowała przy odbudowie zabytków, projektowała pierwsze osiedla, nowoczesne szkoły, w tym jedną o niemal całkowicie przeszklonych elewacjach.
- Jej dzieła reprezentują różne stylistyki, stąd wziął się tytuł ekspozycji, która mimo niejednolitości formalnej świadczy o talencie i wrażliwości autorki - tłumaczą kuratorzy wystawy. - Odnosi się on też do tekstylnych, geometrycznych kompozycji, których tworzenie jest do dziś jedną z jej największych pasji.
Współpracownicy określali ją mianem perfekcjonistki.
Jadwiga Grabowska-Hawrylak jest dziś nazywana nestorem i klasykiem polskiej architektury. Ma 95 lat, wciąż mieszka we Wrocławiu.
Muzeum Architektury we Wrocławiu
Nowatorski galeriowiec Jadwiga Grabowska-Hawrylak zaprojektowała wraz zespołem Miastoprojektu na wąskiej działce. Chciała by mieszkania w tym budynku były niczym domy. W ten sposób powstał jedyny budynek mieszkalny z czasów PRL z ekskluzywnymi dwupoziomowymi mieszkaniami typu maisonette.
Muzeum Architektury we Wrocławiu
Ma dwie przeszklone klatki schodowe prowadzące na galerie poszczególnych kondygnacji mieszkalnych. Na parterze budynku znajdują się sklepy i punkty usługowe, do których można wejść z podwyższonego chodnika od strony ul. Kołłątaja.
Muzeum Architektury we Wrocławiu
Na sześciu kondygnacjach znajduje się 56 dwupoziomowych mieszkań. Na pierwszym poziomie znajdują się pokój dzienny i kuchnia (sfera dzienna), na drugim - sypialnia i łazienka (sfera nocna). Każde ma również loggię i mały balkon na górnej kondygnacji. Na siódmej kondygnacji znajdują się jednopoziomowe mieszkania z tarasami.
Muzeum Architektury we Wrocławiu
Onimo. Makiety Architektoniczne / Muzeum Architektury we Wrocławiu
To projekt Szkoły Tysiąclecia według programu "tysiąc szkół na tysiąclecie". Gmach przy Podwalu był pierwszą "tysiąclatką" we Wrocławiu. Liczył 15 klas.
Autorka opowiadała, że działka pod budowę była na tyle mała, że nie pozwalała wprowadzić wszystkich znanych jej wówczas innowacji. Mimo to, starała się dostosować budynek do potrzeb i skali dziecka.
fotopolska.eu/Muzeum Architektury
Kamień węgielny pod budowę wmurowano 12 kwietnia 1959 roku, a ukończono ją w następnym roku.
Pod szkołą znajdował się także podziemny schron przeciwlotniczy - trwała zimna wojna, postanowiono więc, że część "tysiąclatek" będzie w razie potrzeby służyć jako szpitale polowe.
Fot. Maciej Swierczynski / Agencja Gazeta
W czasie powstawania był najwyższym budynkiem we Wrocławiu. Liczy 10 kondygnacji. Zamówiła go Politechnika Wrocławska, mieli w nim mieszkać pracownicy uczelni wyższych.
Janina Mierzecka, Muzeum Architektury
Był to jeden z pierwszych modernistycznych budynków w mieście, wykończony w kolorach bieli i szarości. Miał windy i zsypy na śmieci. W mieszkaniach pojawiły się wbudowane meble oraz drzwi rozsuwane chowane w ścianach.
Jadwiga Grabowska-Hawrylak mieszkała w nim ponad 20 lat.
Fot. Tomasz Szambelan / Agencja Gazeta
Za ten projekt Jadwiga Grabowska-Hawrylak otrzymała szereg nagród. Powstały tam budynki dwóch szkół - dziś Zespół Szkół nr 11 przy ul. Grochowej 36-38.
"Starałam się projektować pawilonowo - w skali dziecka. Klasy zbliżone są do kwadratu. Korytarz i szafki przy klasach były dobrze oświetlone. Wtedy był czas, kiedy dążono do maksymalnego uproszczenia budowy przez prefabrykację" - wspominała autorka (źródło: jednostkaarchitektury.pl). - "Zaprojektowaliśmy system konstrukcyjny składający się z pionowych elementów żelbetowych i cienkich falistych stropów, ułożonych prostopadle do okien. Była to konstrukcja prosta, tania i dająca mi architektoniczną satysfakcji".
fotopolska.eu
Projekt zespołu budynków przy pl. Grunwaldzkim należy dziś do najbardziej charakterystycznych miejsc Wrocławia. Jest uważany za jedno najbardziej wyrazistych, a zarazem najbardziej kontrowersyjnych polskich dzieł architektury drugiej połowy XX wieku.
Zbigniew Nowak, 1974, zbiory: Ośrodek Pamięć i Przyszłość
- Gdy powstawał, był przejawem niezgody na powtarzalność, i choć oryginalność ucierpiała w zderzeniu z technologiczną niemocą i bylejakością, to do dziś jest to architektura wyjątkowa - uważają kuratorzy wystawy "Patchwork".
Zbigniew Nowak, 1973, zbiory: Ośrodek Pamięć i Przyszłość
W 1972 w partii zapadła decyzja o wyburzeniu budynków. Jednak po tym, jak projekt został dobrze przyjęty na wystawie architektury w Paryżu, wycofano się z tego pomysłu.
Stefan Arczyński, 1977, zbiory: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Zastosowano prefabrykaty, co pozwoliło na plastyczną, rzeźbiarską strukturę. Z prefabrykatów zbudowano także balkony i charakterystyczne otwory okienne, od których wzięła się nazwa sedesowce. Elewacja wieżowców miała być wykonana z białego betonu. We wnętrzach balkonów Grabowska-Hawrylak zaprojektowała ściany pokryte cegłą klinkierową i okładziną, wykonaną z ciemnego drewna. Między nimi umieściła donice, z których wyrastałyby pnące rośliny.
Awangardowy projekt Grabowskiej-Hawrylak przerastał rozmachem czasy, w których powstał. Ówczesne budownictwo cierpiące notorycznie na brak właściwych materiałów i sprzętu nie było w stanie mu podołać. Koniec końców biały beton zastąpiono szarym, zrezygnowano z roślinności, a dachy pokryte zostały papą.
Chris Niedenthal, 1982
Pierwsi mieszkańcy zaczęli się tam wprowadzać w latach 1972 -1976. Za M3 trzeba było wtedy zapłacić gigantyczną na ówczesne czasy kwotę 200 tys. zł.
MIECZYSŁAW MICHALAK
Kompleks 16-piętrowych bloków na betonowej platformie przez pół wieku nie był remontowany. Ostatnio, po wielu latach niszczenia, przechodzi renowację. Elewacja została ocieplona wełną szklaną i pokryta tynkiem w kolorze białego betonu. Wymienione zostały też stolarka okien i drzwi przy wejściach do bloków.
MIECZYSŁAW MICHALAK
Projekt kościoła Tysiąclecia Diecezji Wrocławskiej został nagrodzony w 1990 roku, jego współautorami są Maciej Hawrylak, Wojciech Brzezowski i Ewa Kubica-Hawrylak. Idea, jaka przyświecała projektantom to temat zgłoszony w warunkach konkursu na projekt Kościoła Tysiąclecia Archidiecezji, czyli podkreślenie tysiącletniej historii Biskupstwa Wrocławskiego.
fotopolska.eu
Kościół ma trzy nawy na planie prostokąta, cztery kaplice boczne i dwie wieże, z których jedna jest zwrócona ku Katedrze na Ostrowie Tumskim.
Budowa zaczęła się w 1996 roku, od 2001 roku odbywają się tam liturgie, choć kościół był jeszcze wtedy w stanie surowym.
fotopolska.eu
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze