Na liście UNESCO jest teraz ok. 1200 obiektów na świecie. Trzy z nich znajdują się na Dolnym Śląsku – pierwsze były Kościoły Pokoju w Świdnicy i Jaworze, później doszła Hala Stulecia we Wrocławiu. Czy młyn papierniczy w Dusznikach-Zdroju, gdzie działa Muzeum Papiernictwa, będzie czwarty? Być może, bo nic tu nie jest jeszcze przesądzone.
– Zaczęliśmy o tym marzyć w 2011 roku, gdy papiernia została wpisana na listę pomników historii. Ten status formalnie otwiera drogę do starań o wpis na listę UNESCO – mówi Maciej Szymczyk, dyrektor muzeum.
Wejść na tę drogę musi jednak rząd, a dokładniej to Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego musi zgłosić daną kandydaturę. Taka jest procedura, ponieważ to państwa są stroną konwencji UNESCO. Poszczególne obiekty nie występują tu same we własnym imieniu. Z drugiej strony dusznickie muzeum musiało wykazać się aktywnością.
– Zalecono nam, żebyśmy poszukali partnera, ponieważ pojedyncze obiekty jest stosunkowo trudno wpisać na tę listę, zwłaszcza jeśli są z Europy. Władze UNESCO starają się obecnie ograniczać wpisy z naszego kontynentu, ponieważ zdecydowana większość obiektów na liście pochodzi właśnie stąd. Niektóre kraje europejskie zobowiązały się nawet, by przez pewien okres nie zgłaszać nowych kandydatur – wyjaśnia dyrektor.
Z inicjatywy muzeum w Dusznikach od 2013 roku montowano więc zespół historycznych młynów papierniczych, które wspólnie miały kandydować do wpisu. Skład się zmieniał, obecnie pozostały trzy: oprócz młyna polskiego są to obiekty w miejscowościach Homburg w Bawarii oraz Capellades w Hiszpanii.
Szymczyk: – Mam nadzieję, że uda się jeszcze zachęcić Czechów, z którymi współpracowaliśmy na początku. Jest też pomysł, by dołączył do nas wiatrak papierniczy z Holandii, z wyposażeniem z XVII w. oraz pochodząca z tego samego okresu papiernia z Saksonii.
Gdyby porównać procedurę wpisywania na listę UNESCO do wyścigu kolarskiego: czy to już ostatni etap? – Jesteśmy bliżej środka niż końca – ocenia.
Ale można powiedzieć, że jest już z górki, bo w 2019 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zgłosiło wreszcie młyn papierniczy w Dusznikach jako polskiego kandydata do wpisu. Przygotowano harmonogram, muzeum zostało też oficjalnie liderem międzynarodowego zespołu. Jednak wydarzenia nabrały tempa dopiero po pandemii.
Co dzieje się teraz?
– Jesteśmy na etapie przygotowywania dokumentacji. Mamy przebadane już wszystkie młyny papiernicze z Europy. To ważne, ponieważ do zgłoszenia trzeba dołączyć szczegółową analizę porównawczą takich obiektów. Chcielibyśmy, by całość potrzebnej dokumentacji była gotowa do końca 2023 roku. Wtedy, w styczniu 2024, nasze Ministerstwo Kultury złoży ją jako polską propozycję w Centrum Światowego Dziedzictwa w Paryżu – przewiduje dyrektor.
Co dalej? Wpisy transgraniczne są w UNESCO traktowane priorytetowo. Dlatego jest szansa, że w ciągu dwóch lat propozycja polsko-niemiecko-hiszpańska będzie oceniona. To znaczy, że ok. 2026 roku młyn może zostać wpisany na listę.
Dlaczego jest to jednak w ogóle potrzebne?
– Wpis na listę znacznie podnosi rangę obiektu, również pod względem zabezpieczenia. Zwiększa szanse pozyskiwania środków. Jestem dyrektorem 17. rok i mam wrażenie, że remonty tu się nie kończą. Budynek jest drewniany, kryty dachem z gontu – potrzeby remontowe są ogromne. Druga sprawa, będziemy mieli pewność, że nikt nie wybuduje w pobliżu papierni np. centrum rozrywki. Trzeci powód to promocja. Obiekty z listy UNESCO cieszą się największym zainteresowaniem ze strony turystów. Po wpisie, w krótkim czasie, następuje podwojenie, a nawet potrojenie liczby zwiedzających – wylicza Maciej Szymczyk.
Przy okazji starań o wpis muzeum ma ambicje, by stworzyć duży serwis internetowy z opisami wszystkich zachowanych młynów. Chcą też organizować tam różnego typu spotkania, w tym konferencje. Docelowo w Dusznikach ma powstać międzynarodowy ośrodek badania i upowszechniania wiedzy o historii papieru.
W Europie zostało do dzisiaj 20-25 młynów papierniczych. Poza Europą takich obiektów nie ma.
Materiał promocyjny partnera
Materiał promocyjny partnera
Materiał promocyjny partnera
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze