– Żadna z inwestycji biurowych planowanych na lata 2020-2023 nie została we Wrocławiu wstrzymana – podkreśla Paweł Boczar, director, head of Wroclaw Regional Office, CBRE. – Pozorna „mniejsza liczba dźwigów" wynika z faktu, że po rekordowych latach 2018-2019 deweloperzy ostrożniej podchodzą do nowych inwestycji.
Dodaje, że w budowie pozostaje 134 tys. m kw. w dziewięciu projektach, które trafią na rynek między końcem 2021 a połową 2023 roku. – Kiedy to nastąpi, rynek biurowy we Wrocławiu urośnie o 11 proc. w stosunku do obecnych 1,24 mln m kw. Warto jednak dodać, że w planach jest kolejne 300 tys. m kw., na różnym etapie zaawansowania – zaznacza Boczar.
Dorota Kościelniak, dyrektor regionalny Colliers we Wrocławiu, podkreśla, że w porównaniu do innych miast regionalnych wrocławski rynek nieruchomości biurowych wygląda bardzo dobrze: – Już w trzecim kwartale tego roku we Wrocławiu wynajętych jest ponad 74 tys. m kw. nowych powierzchni biurowych. A sporo firm do końca roku będzie podpisywać nowe umowy. W związku tym budynki, które są obecnie w realizacji, zostaną wypełnione. To pozwoli deweloperom uruchomić kolejne etapy. Specyfika wrocławskiego rynku polega na tym, że powstają tu całe biurowe kampusy, budowane właśnie etapami. Poza tym ponad 30 proc. transakcji we Wrocławiu dotyczy powierzchni powyżej 15 tys. m kw., czyli dużych. Stąd potrzeba przygotowania dużych projektów, umożliwiających ekspansję najemcy w danej lokalizacji.
Zaznacza, że pandemia wcale nie zahamowała popytu na biura. Co więcej, nawet go nie przygasiła. – Wbrew pozorom na wrocławskim rynku biurowym najwięcej transakcji najmu powierzchni zostało zawartych właśnie w okresie pandemii. Rok 2020 był pod tym względem lepszy niż 2019 – zauważa.
Z czego to wynika? – Wiele procesów zostało przyśpieszonych, a firmy musiały często podjąć ryzyko, ponieważ kończyły im się umowy. Przedłużały je zwykle, nie redukując powierzchni. Zastanawiały się jedynie nad tym, w jakiej przestrzeni będziemy w przyszłości pracować po wdrożeniu modelu pracy hybrydowej – mówi Dorota Kościelniak.
Jak sytuacja na rynku wygląda z punktu widzenia deweloperów?
– Plany zrewidowaliśmy w 2020 roku. We Wrocławiu zamierzaliśmy rozpocząć budowę drugiego etapu West 4, ale start budowy przesunęliśmy na koniec tego roku – mówi Rafał Mazurczak, członek zarządu Echo Investment. – Wynika to z faktu, że osiągnęliśmy już taki poziom wynajmu, jaki nas satysfakcjonuje. Obserwujemy, że najemcy planują powrót do biur, choć zastanawiają się nad modelem przejściowym, czyli hybrydowym. Przy czym większość pracowników będzie jednak pracować stacjonarnie.
Mazurczak podkreśla, że zmieniający się model organizacji pracy, w tym zwłaszcza wdrażanie elastycznych struktur i zespołów, powoduje, że wyraźnie rośnie znaczenie dostawców elastycznych powierzchni biurowych. – Dzięki obecności CitySpace w naszym portfolio, oferta Echo Investment może być szyta na miarę, a nasze budynki mogą być dostosowywane do przyszłych potrzeb najemców i wynajmujących - tłumaczy.
Poza tym, deweloper przesunął na ten rok sprzedaż kilku budynków biurowych w największych miastach w Polsce.
– W istotnej części nasze plany dotyczące sprzedaży budynków biurowych udało nam się zrealizować – zaznacza Mazurczak. – Prowadzimy teraz zaawansowane rozmowy na ten temat również we Wrocławiu. W roku 2020 rynek inwestycyjny zawiesił się trochę w działaniu na około 6 miesięcy, ale teraz wraca do względnej normy. Nie jest jeszcze tak dynamiczny, jak np. w 2019, ale jest znacznie lepiej niż w 2020 roku – mówi.
25 października w West 4 Business Hub zostanie otwarte nowe centrum biznesowe CitySpace. To trzecia lokalizacja operatora we Wrocławiu. To biura elastyczne – z krótkimi terminami najmu, pełnym wyposażeniem, obsługą recepcyjną, infrastrukturą informatyczną i techniczną, w których firmy płacą za aktualnie zajmowane biurka. W West 4 na 2,5 tys. m kw. powstało 390 stanowisk pracy.
Jacy najemcy interesują się tego typu powierzchnią? Czy pandemia coś pod tym względem zmieniła?
– Widzimy wyraźnie, że biura są potrzebne i ludzie chcą w nich pracować. Wraca stara struktura najemców, jakby nigdy nie było pandemii. To start-upy, średnie i większe firmy, pierwsze oddziały w Polsce firm zagranicznych, swing space w momencie zmiany lokalizacji docelowych. Powróciły normalne potrzeby. Zyskaliśmy też nowych klientów, w tym zainteresowanych konwencjonalną powierzchnią, którzy zmniejszają liczbę metrów kwadratowych na korzyść suplementowania powierzchni flexami – mówi Magdalena Śnieżek, dyrektor regionalny CitySpace na południową Polskę.
Największe zmiany dotyczą więc organizacji pracy, co wpływa na sytuację na rynku, ale nie przekłada się na ograniczenie popytu.
– Wiele firm z sektora usługowego (Business Service Centres) zdecydowało się na reorganizację wynajmowanych przestrzeni, aby dopasować się do nowego, hybrydowego stylu pracy i zapewnić komfort swoim pracownikom. Niektóre przedsiębiorstwa, reprezentujące sektor, podnajmują części swoich biur, by przeczekać ciągle jeszcze niepewny czas. Ważne, że w większości nie decydują się pozbywać przestrzeni, nawet obecnie niewykorzystywanej – mówi Aleksandra Kłonowska-Drozd, kierownik zespołu ds. obsługi inwestora ARAW.
Zauważa, że sami inwestorzy przyznają, że model pracy hybrydowej bardzo dobrze się sprawdza i pracownicy chętnie z niego korzystają.
– Jednak pewne jest, że biuro zawsze pozostanie sercem firmy. Praca zdalna sprawdza się w projektach krótkoterminowych, ale efektywność długofalowa wymaga interakcji, spotkań i poczucia wspólnoty. Warto dodać, że pojawiają się też nowe projekty inwestycyjne, wymagające powierzchni. Ponadto istniejące i operujące we Wrocławiu firmy także powiększają się i zmieniają powierzchnie biurowe – podsumowuje Kłonowska-Drozd.
PARTNER CYKLU: CitySpace
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze