Protestancki kościół Św. Pawła ukończony został w 1913 roku (tym samym, w którym powstała Hala Stulecia). Położony był w zachodniej części Wrocławia na robotniczym Przedmieściu Mikołajskim (dzisiaj znanym jako Szczepin), przy pl. Strzegomskim.
Neorenesansowy obiekt zaprojektował architekt Arthur Kickton, a wybudowała berlińska firma Simon i Halfpaap.
Cyfrowa Biblioteka Narodowa CBN Polona/http://dolny-slask.org.pl/904252,foto.html?idEntity=5862266
W latach 30. świątynia stałą się ośrodkiem oporu przeciwko władzy hitlerowskiej. Tutejszy pastor Kurt Bornitz był działaczem opozycyjnego Kościoła Wyznającego i dlatego Gestapo rozstrzelało go pod koniec II wojny światowej.
Obok kościoła w 1942 r. powstał bunkier autorstwa Richarda Konwiarza (dziś Muzeum Współczesne).
Fot. Kamila Kubat / Agencja Gazeta
Resztki wysadzonego w 1945 r. kościoła zostały wyburzone w latach 60. Dziś w jego miejscu znajduje się medyczne centrum diagnostyczne Dolmed.
Ewangelicki kościół Lutra (Lutherkirche) wybudowano przy pl. Grunwaldzkim (ówczesnej ul. Cesarskiej - Kaiserstrasse). Budowa trwała trzy lata (od 1 maja 1893 r. do 27 stycznia 1896 r.)
Przed II wojną światową kościół ze swoją 90-metrową wieżą był najwyższą budowlą Wrocławia. Nad wejściem do świątyni znajdował się pomnik patrona.
http://dolny-slask.org.pl/3695315,foto.html?idEntity=508951
Budynek w stylu neogotyckim zaprojektował architekt Jürgen Kröger (był autorem także nieistniejących: kościoła Chrystusa przy ul. Gajowickiej i kościoła Odkupiciela przy pl. Staszica).
Darpaw/creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0
Kościół wysadzony został 19 marca 1945 r., przy budowie lotniska na pl. Grunwaldzkim, którą zarządziły hitlerowskie władze Twierdzy Wrocław. Dzisiaj na jego miejscu znajduą się budynki Politechniki Wrocławskiej.
Budynek wzniesiono w 1827 r., na miejscu zburzonej Bramy Mikołajskiej przy obecnym pl. Jana Pawła II (dawniej Królewskim, po II wojnie światowej - 1 Maja). W 1866 r. gmach rozbudowano na potrzeby banku braci Alexander.
http://dolny-slask.org.pl/870765,foto.html?idEntity=533250
Gmach był mocno zniszczony w czasie oblężenia twierdzy Wrocław. Ostatecznie rozebrano go w II połowie lat 60., a na jego miejscu powstała przychodnia szpitala im. Babińskiego.
I2 Development/Chamielec Architekci
Teraz właściciel dawnego szpitala, firma I2 Development, przebudowuje przychodnię nabiurowiec, który chce nazwać "Nowy Alexanderhaus".
Przedwojenny Wrocław był bogaty w wielkie budynki pocztowe. Część z nich istnieje do tej pory (np. dawny Urząd Czeków Pocztowych przy ul. Krasińskiego czy dyrekcja okręgu poczty przy ul. Powstańców Śląskich). Do naszych czasów nie dotrwała zaś dawna Poczta Główna przy rogu Wita Stwosza i Błogosławionego Czesława.
http://dolny-slask.org.pl/599867,foto.html?idEntity=508839
Wielki gmach wybudowano między latami 1884 a 1888 zgodnie z projektem Waltera Kyllmanna, Adolpha Heydena i Carla Dofleina. Budynek został mocno zniszczony w 1945 r. i zaraz potem wyburzony.
Fot. Tomasz Szambelan/Agencja Gazeta
Przez lata działka stała pusta, działał też tam parking re. Dopiero w latach 2004-2008 wybudowano tam wielofunkcyjny kompleks Justin Center.
Pierwotnie na ul. Wita Stwosza (dawniej św. Wojciecha) znajdowały się od 1308 rezydencje brzeskich i oleśnickich Piastów śląskich.
Przebudowano je na początku XVIII w. na pałac w stylu barokowym. Ten pałac w latach rozbudował do ostatecznej formy 765-1773 Carl Gotthard Langhans, później autor berlińskiej Bramy Brandenburskiej. Pałac został potem uznany za prekursorskie dzieło wczesnego klasycyzmu i neorenesansu.
http://dolny-slask.org.pl/5625746,foto.html?idEntity=508847
Od początku XIX wieku to tam znajdowała się siedziba śląskich władz prowincjonalnych i rejencyjnych.
Fot. Tomasz Olszewski
W trakcie oblężenia Wrocławia w 1945 r. gmach został mocno zniszczony. W latach 50. XX wieku Edmund Małachowicz stworzył plany odbuowy, które jednak zostały zarzucone. Kilka lat temu prezydent Rafał Dutkiewicz również zastanawiał się nad odbudową na potrzeby urzędu miejskiego.
mat. BWA
W latach 60. pozostałości pałacu zaadaptowano na galerię sztuki (dziś BWA Awangarda), również projektu Małachowicza.
Zajmujący powierzchnię 20 ha kompleks rzeźni miejskich powstawał w latach 1893-96 zgodnie z projektami architektów Georga Osthoffa i Friedricha Rimplera na Popowicach, na ówczesnym zachodnim krańcu Wrocławia.
http://dolny-slask.org.pl/883217,foto.html?idEntity=508891
Główną część zespołu stanowiły: rzeźnia i magazyn bydła. Hala targowa na terenie rzeźni mogła pomieścić 2000 cieląt i 3000 świń.
http://dolny-slask.org.pl/859243,foto.html?idEntity=508891
Obiekty przetrwały oblężenie twierdzy Wrocław, a po wojnie znajdowały się tu zakłady mięsne Polmięs.
MIECZYSŁAW MICHALAK
Pomimo protestów historyków sztuki, władze miejskie i konserwator wojewódzki zgodziły się na wyburzenie rzeźni, które rozpoczeło się w 1999 r. Na miejscu rzeźni w 2007 r. powstało centrum handlowe "Magnolia".
Halę targową przy ul. Kolejową (bliźniaczą wobec tej, która istnieje przy ul. Piaskowej) wybudowano według projektu Richarda Plüddemanna (architekta miejskiego) i Heinricha Küstera w latach 1906-1908.
The Library of Congress , USA/http://dolny-slask.org.pl/666837,foto.html?idEntity=508852
Budowa kosztowała łącznie 310 tysięcy marek. Dzięki jej budowie magistrat zlikwidował uliczne targi. W budynku mieściło się 512 stoisk.
Podczas I wojny światowej hala służyłą jako magazyn aprowizacyjny dla wojska. Towary były dowożone przez tramwaje towarowe, m.in. z hurtowych hal targowych przy ul. Tęczowej.
http://dolny-slask.org.pl/871614,foto.html?idEntity=508852
Po wojnie, od 1955 r., w hali urzędował cyrk Nr 6. W 1967 r. w ruinach nakręcono kilka scen do filmu Aleksandra Ścibor-Rylskiego "Morderca zostawia ślad".
Fot. Tomasz Szambelan / Agencja Gazeta
W 1973 r. zostałą wyburzona, a od początku lat 90. do 2014 r. na jej miejscu funkcjonowało targowisko zwane "Zielińskiego". W przyszlości na tym miejscu ma powstać nowy gmach wrocławskiego sądu apelacyjnego.
Budynek muzealny powstał w latach 1875-1880 według projektu Ottona von Ratheya, w stylu klasycystycznym. Sama instytucja istniała już wcześniej, od początku XIX w. zbiory były wystawiane m.in. w gmachu Augustianów na Piasku.
http://dolny-slask.org.pl/605824,foto.html?idEntity=510810
Budynek był dwukondygnacyjny. Na parterze mieściły się dwie galerie, zaś pierwsze piętro podzielone było na czternaście sal, które zwiedzało się, poruszając zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
W 1945 r. Muzeum Śląskie urządzono nie w dawnym budynku, a w dawnym gmachu urzędu rejencji przy pl. Powstańców Warszawy. Najcenniejsze zbiory zostały jednak wywiezione do Muzeum Narodowego w Warszawie.
http://dolny-slask.org.pl/870798,foto.html?idEntity=508867
Mimo możliwości odbudowy, w 1964 r. gmach wyburzono, gdyż w budżecie państwa nie przewidziano środków na inwestycje we wrocławską kulturę. Większe pieniądze przeznaczano na edukację, dlatego na miejscu wyburzonego budynku powstałą szkoła-tysiąclatka.
KORNELIA GŁOWACKA-WOLF
O przeszłości miejsca przypominają dziś tylko nazwy: pl. Muzealny i ul. Muzealna.
Wieżowiec przy ul. Powstańców Śląskich 95, w 1974 r. zaczęło budować państwowe przedsiębiorstwo Poltegor (Polska Technika Górnicza), które było biurem projektowym dla inwestycji górniczych.
Obiekt, powstający zgodnie z tzw. technologią monolityczną, ukończono w 1982 r. Fundamentem budynku była posadowiona na palach płyta żelbetowa kilkumetrowej grubości. Obiekt do dachu miał 92 metry, a z anteną - 125 m. Był przez lata najwyższym obiektem Wrocławia.
Fot. Krzysztof Rak / AG
Z budynku w latach 90. nadawała pierwsza polska prywatna telewizja "Echo", a potem jej następczyni (Telewizja Dolnośląska).
Fot. Paweł Kozioł/AG
W 2006 r. biurowiec wraz z działką kupił biznesmen Leszek Czarnecki, który od 2 czerwca 2007 r. zaczął rozbierać wieżowiec piętro po piętrze.
KAMILA KUBAT
W jego miejscu powstał biurowo-mieszkalny wieżowiec Sky Tower, najwyższy polski budynek, licząc do dachu (205,82 m).
Do 1945 r. w tym miejscu przy ówczesnym pl. Królewskim znajdowała się gęsta kamieniczna zabudowa.
Po wojnie przez ponad 20 lat działka stała pusta, aż miedziowy gigant KGHM nie wybudował tam biurowca, nazwanego Cuprum (od łacińskiej nazwy na miedź). Mieściły się tam Wrocławskie Zakłady Badawcze i Projektowe "Cuprum".
Fot. Maciej Świerczyński / Agencja Gazeta
Potem w biurowcu była urządzona też siedziba telefonii Dialog, należącej do KGHM i potem przejętej przez Netię. Przez lata zasłonięty był wielkoformatową reklamą.
FOT . WOJCIECH NEKANDA TREPKA
W kwietniu ubiegłego roku ruszyła rozbiórka budynku, a Dialog wyprowadził się na ul. Strzegomską.
mat. inwestora
Teraz w tym miejscu powstaje Cuprum Square, który ma być nowoczesnym kompleksem biurowym, składającym się z dwóch budynków. Oba, o łącznej powierzchni 30 tys. m kw. mają być oddane do użytku najdalej w pierwszej połowie 2018 r.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze