Popularność polskich Izerów jest dla ludzi z polskich nizin melodią ostatnich dekad, jednak jest to miejsce z długą i fascynującą historią, nie tylko sportową. Jej ślady odnaleźć można do dziś. To tu przez lata mimo trudnych warunków atmosferycznych funkcjonowały gwarne wioski, a nawet działała huta szkła Carlsthal jedna z najsłynniejszych hut w tej części Europy, założona przez rodzinę Preusslerów w roku 1754.
W czasach powojennych polskie Izery wyludniły się zupełnie, domy popadły w ruinę, szlaki turystyczne odwiedzali nieliczni, bo zniknęła baza turystyczna - do dziś można się tu schronić i posilić tylko w Stacji Turystycznej Orle i Chatce Górzystów, choć po czeskiej stronie osady, pensjonaty, a nawet sezonowe kioski znajdziemy co kilka kilometrów na stworzonej tu tzw. Magistrali Izerskiej.
Polskie trasy zdobyły sławę za sprawą biegających na nartach, którzy, jak tylko spadnie śnieg, przyjeżdżają tu tłumnie. Tu organizowany jest słynny Bieg Piastów.
Wytyczone trasy biegowe od lat wykorzystują do rowerowej jazdy nasi południowi sąsiedzi, my na szczęście w końcu poszliśmy w ich ślady, tak też Góry Izerskie pokrywa kilkusetkilometrowa sieć tras o różnym stopniu trudności, od spacerowych, rodzinnych, po ekstremalnie trudne - po obu stronach gór. Rowerzystów górskich nie trzeba o tym przekonywać, jednak walorami rowerowych tras zaskoczeni będą cykliści horyzontalni, preferujący jeżdżenie po płaskim. Tu, wysiadając z pociągu w Jakuszycach, można w ciągu kilku chwil odkrywać górskie pejzaże, jadąc po wygodnej drodze. Jednak zasadą jest poruszanie się w kasku, o czym warto pamiętać, tak jak o zabraniu na wycieczkę kremu z filtrem przeciwsłonecznym - bo słońce operuje tu z większą mocą. I choć Izery słyną zimą z mglistej aury, to latem otulające wszystko drobinki wody są zjawiskiem rzadszym, więc z wielu miejsc oglądać tu można szerokie, wielokilometrowe panoramy.
Atrakcyjność turystyczna tutejszych szlaków kojarzona jest głównie z Jakuszycami, zwłaszcza że odtworzono tu wygodne połączenie kolejowe z Jeleniej Góry do Kořenova, jednak z roku na rok niegdysiejszą rangę odzyskuje uzdrowisko Świeradów, w którym oprócz kolei gondolowej umożliwiającej wjazd wysoko ponad doliny założono sieć single tracków - atrakcyjnych tras dla zaawansowanych miłośników górskiego pedałowania.
Z Jakuszyc startuje trasa wycieczkowa, na którą z powodzeniem można zabrać kilkuletnie dziecko. Jest wygodna, płaska i pozwoli najmłodszym przeżyć cudowną przygodę.
Jej początek na Polanie Jakuszyckiej pokrywa się ze startem i metą najbardziej znanych polskich zawodów narciarstwa klasycznego - Biegu Piastów. Nieopodal polsko-czeskiego przejścia granicznego na wysokości 880 metrów nad poziomem morza zimą trudno o miejsce parkingowe, latem, gdy stopnieją śniegi, jest dużo więcej wolnej przestrzeni. Wystarczy odjechać stamtąd kilkaset metrów drogą na południe (w lewo, jak stoi się twarzą do torów kolejowych), i już się jest w lesie, górskim, iglastym, roztaczającym cudowny zapach.
Trasa spacerowa, czyli szeroka droga szutrowa, liczy 5 kilometrów w jedną stronę i prowadzi do Orla. Tu w zabytkowym kamiennym budynku ma siedzibę Stacja Turystyczna, działa bufet, można skorzystać z miejsc noclegowych. Tu działa Towarzystwo Izerskie organizujące dziesiątki imprez - od Biegu Retro czy Slalomu Retro ? jest też inicjatorem Izerskiego Parku Ciemnego Nieba, czyli budowy Astrościeżki - modelu Układu Słonecznego. Zobaczymy go w centrum osady, a wokół rozciągają się cudownie pachnące łąki z roślinnością górską. Przez Orle przepływa rzeczna struga, a woda w niej jest klarowna i lodowato zimna, czysta, choć zabarwiona na rudo, bo ściekają do niej nitki strumyczków wypływających z okolicznych torfowisk. Czasem w górskim nurcie można zauważyć barwne grudy ? to pozostałości przeszłości.
W Orlu do końca XIX w. funkcjonowała huta szkła Carlsthal, której właścicielami byli Schaffgotschowie ? jej historię można poznać w Stacji, ale też, od niedawna, w wyremontowanej, dawnej szlifierni szkła. Zgromadzono tu kilkaset eksponatów, głównie przycisków do papieru wykonanych techniką szkła warstwowego, filigranowego i w szlachetnej technice millefiori to jedyna w Polsce i jedna z nielicznych w świecie taka ekspozycja.
Niedaleko Orla, po drugiej stronie rzeki, rozciąga się czeska osada Jizerka. Można się do niej dostać, jadąc z osady dalej szutrową drogą i skręcając w lewo, przez las do granicznego mostka. Ma on wymiar symboliczny - zniszczony w czasach komuny, został odbudowany przez Polaków i Czechów. Teraz rokrocznie w połowie lipca świętowane jest jego odtworzenie.
Co prawda miłośników dwóch kółek po czeskiej stronie rzeki wita znak ?Cyklisto sasedni z kola? ? czyli ?rowerzysto, zsiądź z roweru ? to po pokonaniu ostrego podejścia z rowerem przy boku zjechać można drogą asfaltową do gościnnej miejscowości. Zachował się tu przedwojenny układ, charakterystyczny dla budownictwa sudeckiego.
Wrócić do Jakuszyc trzeba tą samą drogą.
Trasa Rodzinna
Polana Jakuszycka - Stacja Turystyczna Orle - Polana Jakuszycka (ok. 10 km)
Przejażdżka wyłącznie po Górach Izerskich jest wariantem dla tych, którzy lubią się zmęczyć, ale także popatrzeć. Wiedzie niegdysiejszą Konną Ścieżką, zahacza o Orle i Chatkę Górzystów.
Początkowo trasa pokrywa się z wariantem rodzinnym i wiedzie szutrową drogą z Jakuszyc do Orla, później, dalej szutrem, wprowadza cyklistów w aurę prawdziwie izerską, niby wciąż jest płasko, wśród torfowisk, w klimat iście wysokogórskim.
Dotrzemy nią do wielkiej łąki, nazwanej wzorem podhalańskim Halą Izerską. Przed II wojną światową istniała tu niemiecka wioska Gross Iser, której początki sięgały wojny trzydziestoletniej. Osiedlił się tutaj ewangelicki uchodźca o imieniu Thomas, a zabudowa osady postępowała powoli z powodu bagnistego gruntu i surowego klimatu. Dostęp do koloni był możliwy tylko przez wąskie ścieżki wyłożone balami. Drogę utwardzoną, tzw. Staroizerską (dzisiaj szlak niebieski ze Świeradowa), zbudowano dopiero po wykonaniu szeregu rowów odwadniających.
Mieszkańcy żyli tu biednie, surowy klimat nie pozwalał na uprawę zbóż i drzew owocowych. Miejsce to bywa zwane Małą Syberią z powodu długich i srogich zim ? to właśnie tu, wbrew pozorom, jest polski biegun zimna. Z dawnej pasterskiej osady pozostała jedyna zagroda, dziś Chatka Górzystów - iejsce niezwykle klimatyczne ? prowadzone przez prawdziwych zapaleńców.
Stąd trasa wiedzie przez Jagnięcy Jar - zalesiony wąwóz o długości 2 km, położony na zboczu Wysokiej Kopy (1126 m n.p.m.), a dalej przez Rozdroże pod Cichą Równią, skąd rozpościera się przepiękny widok na Szrenicę i Śnieżne Kotły. Mieści się tam schron turystyczny, w którym można schronić się przed deszczem.
Dalszy powrót to zjazdy do Jakuszyc.
Trasa średnia
Jakuszyce - Orle - Hala Izerska - Chatka Górzystów - Jagnięcy Jar - Rozdroże pod Cichą Równią - Jakuszyce (ok. 45 km)
To wymarzona trasa dla długodystansowców, nawet tych, którzy nie lubią się zbytnio wspinać pod górę.
Między Polaną Jakuszycką a Świeradowem są w sumie niewielkie przewyższenia, choć zdarzają się odcinki wymagające umiejętności jazdy górskiej. Znaczna część drogi przebiega przez szutrowe, płaskie odcinki, wśród lasów i łąk. A od czasu uruchomienia tzw. Szlaku Cietrzewia dla narciarskich biegaczy rowerzyści zyskali też trasę przebiegającą przez całą środkową część polskich Gór Izerskich.
Nasza trasa zaczyna się w Jakuszycach i początkowo pokrywa się z wariantem rodzinnym, a potem z trasą dla średnio-zaawansowanych przebiegając wyjątkowo malowniczymi terenami doliny Izery. Jednak na Hali Izerskiej kieruje się w stronę Świeradowa-Zdroju, a właściwie Stogu Izerskiego (do Świeradowa można zjechać rowerem lub kolejką gondolową. Odwiedziny w niewielkim miasteczku o początkach w XVII wieku mają sens tylko wtedy, gdy chcemy się napić leczniczej wody mineralnej. Jednak to raczej okazja do kolejnej wycieczki, lepiej wrócić na izerskie trasy i udać się w drogę powrotną do Jakuszyc).
Trasa powrotna na Polanę Jakuszycką wiedzie najpierw po Drodze Telefonicznej i Drodze Izerskiej, przez Halę Izerską i Chatkę Górzystów i dalej jako wariant dla średnio zaawansowanych, który jest nieco bardziej zróżnicowany wysokościowo.
Trasa zaawansowana
Polana Jakuszycka - Orle - Hala Izerska - Stóg Izerski - Chatka Górzystów - Jagnięcy Jar - Rozdroże Pod Cichą Równią - Polana Jakuszycka (ok. 80 km)
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze